Vraag/antwoord: Wat als grote broer zijn babyzusje pijn doet en op een negatieve manier aandacht zoekt?
Vraag mama
Wat doe je met een bijna vierjarige die z'n kleine zus van 10,5 maanden steeds duwt, pijn doet en in de weg zit? Wanneer zijn zusje een dutje doet, is hij een engeltje en gaat alles goed. Maar als ze wakker is en hij de aandacht moet delen, is het alle hens aan dek.
Hij doet kleine zus pijn en stopt pas als je hem letterlijk fysiek uit de situatie haalt (m'n keel hees brullen helpt dus niet). We probeerden al te straffen met bv. even op time-out, we haalden kleine zus uit de situatie en zeiden niets tegen hem, we hebben al geroepen, we hebben hem genegeerd bij fout gedrag (uiteraard binnen de mate van het mogelijke naar zus toe), we hebben de voorvalletjes al uitgebreid besproken en drukten hem al 10.000 keer op het hart dat hij even belangrijk is als zijn zus.
En nu zijn we zover gekomen dat we een speelgoedje wegnemen als hij zus opzettelijk pijn doet. De afspraak is dat hij telkens iets terug krijgt, als hij een bv. op een schooldag, voor en na school, zus geen pijn deed. Is dit goed? Geen idee! We hebben het gevoel dat hij er op zich niet te veel uit maakt.
Hij zit ons constant te testen, is na twee minuten al vergeten dat we boos waren (wij zijn dan nog wat aan het nakoken) en dat is oh zo frustrerend. Dus, wat we nu vragen zijn tips, manieren van omgaan ... Eender wat. Als we aan zus maar kunnen laten zien dat grote broer ook wel een echte lieverd kan zijn (want zij is nu vaak al bang als hij nog maar in haar buurt komt)!
Antwoord expert
Ik lees dat jullie helemaal overstuur zijn. Je zoontje probeert jullie iets duidelijk te maken maar de manier waarop hij dit doet (nl. zijn zusje pijn doen) maakt dat jullie zijn boodschap maar moeilijk kunnen ontvangen. Dat is begrijpelijk maar betekent eveneens dat hij vermoedelijk zal verder doen tot hij écht gehoord en begrepen wordt.
Op dit moment ziet hij zijn kleine zusje als een ‘indringer’, iemand die met haar komst voor heel wat veranderingen heeft gezorgd, iemand die hem doet twijfelen aan zijn plekje in jullie gezinnetje en dat wil hij jullie duidelijk maken.
Wat niet werkt – maar dat hebben jullie waarschijnlijk al begrepen - is boos worden en straffen. Op die manier geef je hem immers impliciet de boodschap dat hij niet mag voelen wat hij voelt, en meer zelfs: dat hij daarvoor gesanctioneerd wordt.
Ik zou het over een heel andere boeg gooien met een dubbele focus.
Op de eerste plaats zou ik hem niet met woorden maar vooral met concreet gedrag duidelijk maken dat zijn plekje in jullie gezin veilig is: hij mag zichzelf zijn, hij hoort erbij (ook als hij ‘stout’ is). Het feit dat hij zich zo goed voelt, wanneer zusje slaapt, maakt duidelijk hoe onzeker ze hem maakt. Maak dus sowieso tijd om met hem leuke dingen te doen, wees beschikbaar zeker ook wanneer zusje wakker is. Speel spelletjes, neem hem op je schoot, knuffel en koester hem zoals je met zijn zusje doet. Zeg hem dat je ziet wat moeilijk voor hem is, dat je dit begrijpt en dat je daar rekening mee wil houden maar dat pijn doen niet kan.
Dit kan je doen door hem ten tweede te proberen te versterken in zijn rol als grote broer. Misschien kan je hem wel verantwoordelijkheden geven naar zijn zusje toe, kan hij een rol spelen in haar verzorging, beklemtoon je naar haar toe wat broer allemaal kan en doet, toon je dat je trots bent en doe je samen met hem expliciet dingen die je met haar niet doet. Zo beseft hij dat hij niet ‘vervangen’ werd door haar maar dat hij nu een andere rol in het gezin krijgt.
Wat tenslotte misschien nog het meest belangrijk is, is dat je hier zelf als ouder rustig onder blijft. Hij begrijpt jouw emotie niet, integendeel, deze schrikt hem zo sterk af dat hij eerder bang of afstandelijk wordt eerder dan dat hij ‘beseft’ of ‘tot inzicht komt’.
Succes!
