Vraag antwoord: wat als je kind een voorkeur heeft voor de ene ouder en de andere constant afwijst?

Vraag gastmama

Wij hebben een dochter van bijna vier jaar en sinds een paar maanden ook een baby. Recent moest mijn partner een paar keer in het ziekenhuis blijven met de baby (de laatste keer was een maand geleden) en sindsdien is onze dochter super aanhankelijk aan haar. Hierbij wijst ze mij continu af. Ik ben ten einde raad, want ze kan echt heel gemeen zijn tegen mij. 

Als ik iets vraag aan haar krijg ik een nee, als ik haar wil helpen krijg ik en nee, en knuffels of kusjes wil ze mij ook niet meer bewust geven. Mama krijgt wel heel veel knuffels en kusjes. 

Ik hoop dat dit een fase is. Toen ze ongeveer 2,5 jaar was heeft ze ook eens zo’n fase gehad, maar nu is het minstens even erg als toen. Hebben jullie hadden om met dit gedrag om te gaan? Alvast bedankt!

Antwoord van expert Liesbeth Desmet 

Ik kan goed begrijpen dat het allesbehalve leuk is om het gevoel te hebben dat je afgewezen wordt als ouder. Het is echter heel normaal dat onze mini-me’s ons gedurende een bepaalde periode af en toe wegsturen en blijven vragen naar de andere ouder en het betekent niet dat jullie dochter jou niet graag ziet! Als kinderen op jonge leeftijd veilig gehecht geraakt zijn dan wijzen ze ons als ouder nooit écht af, hun gedrag lijkt er wel op maar kinderen zijn erg loyaal naar hun beide ouders toe waardoor ze dit zeker niet kwetsend bedoelen en dit niet menen vanuit hun hart.  Je kan het zelfs als iets positiefs zien: jouw dochter durft jou net af te wijzen omdat ze zich veilig voelt bij jou! :-)

De redenen dat kinderen voor een bepaalde periode meer naar een andere ouder trekken kunnen ook verschillend zijn; zo kan het zijn dat een bepaalde ouder -voor lange tijd- meer aanwezig is geweest, waardoor het kind er wat gewend aan geworden is om de zorg van een bepaalde ouder te krijgen – maar omgekeerd kan ook; als één van de ouders voor een bepaalde periode meer afwezig geweest is kan het zijn dat kinderen net meer naar de ‘afwezige ouder’ gaan trekken omdat ze hen gemist hebben. Je schrijft dat de mama nog niet zo lang geleden een paar keer in het ziekenhuis geweest is met de baby; ik kan me voorstellen dat jullie dochter in die periode wel een gemis ervaren heeft in die verbondenheid met haar mama en dit terug even wil ‘inhalen’.

Verbondenheid is één van de universele noden (we noemen het ook wel een ‘psychologische vitamine’) van de mens, ongeacht afkomst, leeftijd of cultuur. Tot de tienertijd staat het zoeken naar verbondenheid met de hechtingsfiguren (meestal de ouders) nog centraal bij kinderen. Het kan zijn dat jullie dochter de verbondenheid met jou als veilig genoeg ervaart om nu terug even wat meer op zoek te gaan naar de verbondenheid met mama. 

Voor veel jonge kinderen betekent een baby in het gezin erbij ook een heuse aanpassing waarbij het voor hen vaak zoeken is naar een nieuw evenwicht van aandacht/verbinding krijgen.

Maar jij wil natuurlijk ook graag verbondenheid met jullie dochter, dus hoe kunnen jullie hier nu mee omgaan? Enkele tips:

1. Verbondenheid is een universele psychologische vitamine, maar dit wil niet zeggen dat we als ‘afgewezen’ ouder krampachtig om die aandacht mogen vragen. Vaak zegt het ook iets over onze eigen kwetsbaarheid als ouder en de rugzak die we allemaal meedragen uit ons verleden; het is onze taak als volwassene om zicht te krijgen op onze kwetsbaarheden (onze psychologische blauwe plekken) om ermee te leren omgaan, het is niet de taak van onze kinderen om deze pijnpunten op te lossen. Je mag als ouder zeker benoemen naar je kind dat je het jammer vindt dat hij/zij niet met jou een boekje wil lezen, de jas wil aandoen … (kinderen mogen zeker weten dat wij als ouders ook emoties ervaren door hun gedrag!) maar ‘dramatiseer’ het niet en stel jezelf hierin niet op de voorgrond. Je loopt hiermee ook het risico dat kinderen ‘de nood aan verbondenheid’ van hun ouders gaan inzetten als machtsmiddel om hun zin te krijgen en dat is uiteraard niet de bedoeling. En misschien wil ze wel een ‘high five’ geven in plaats van een kus of knuffel? Contact is contact ;-).
2. Niet forceren hoeft niet te betekenen dat we steeds moeten toegeven aan de wil van onze kinderen. Het kan helpen om een bepaalde routine of gezinsstructuur op te bouwen waarin de taken wat verdeeld worden tussen de ouders en waarbij de afspraken hierover duidelijk zijn voor de kinderen. Zo kan het bv helpen om een beurtrol in te bouwen bij het in bed steken van de kinderen waarvan er niet wordt afgeweken. Duidelijke afspraken en routines geven kinderen rust. Het is belangrijk dat kinderen voelen dat beide ouders steeds betrokken blijven in de zorg; als jouw dochter echt ‘nee’ zegt om samen iets te doen dan kan het ook helpen om te beginnen om dit samen met mama te doen en deze ‘samen’ activiteit geleidelijk af te bouwen waarbij  de ‘verkozen’ ouder dan geleidelijk een paar stapjes terug zet. ‘Stap-voor-stap-en-niet-te-rap’, zoals we weleens tegen onze kleintjes zeggen ;-).
3. Naast verbondenheid is ook autonomie (het gevoel hebben ‘zelf’ te kunnen beslissen) zo’n universele psychologische vitamine/basisbehoefte die vooral in de peuter- en kleutertijd sterk naar voren treedt bij onze kids. Zo kan je situaties creëren waarin jij als ouder beslist met wie het zal gebeuren (bv boekje lezen is met mij vanavond) maar dat je binnen dit kader wel ruimte laat voor de autonomie van het kind door hem/haar te laten beslissen over welk boekje, waar gaan we het lezen, welke knuffels mogen er meeluisteren … Zo schep je een duidelijk kader, wat kinderen net rust geeft, maar kom je ook tegemoet aan dat ‘zelf’ stukje van het kind.
4. Doe geen dingen die niet bij jou passen om de liefde van je kind voor jou te winnen; zoek integendeel naar een eigen manier van aanpakken die net anders zijn dan hoe de ‘verkozen’ ouder het aanpakt. Het is zeker ok om bepaalde zaken hetzelfde te doen als je weet dat deze werken voor jullie kinderen, maar durf ook naar een eigen aanpak zoeken want dat kan net interesse wekken bij het kind waardoor jullie ook een stuk exclusief contact hebben. Zo kan het bv zijn dat mama altijd rustig voorleest en papa dit net doet met gekke stemmetjes, dat mama een kalme aanpak hanteert en mams net het kietelmonster is of dat papa instaat voor de stripverhalen over superhelden en mama voor de ‘softere’ verhaaltjes …
5. Blijf als ouders/opvoeders vooral op één lijn staan en wees waakzaam dat de voorkeur van het kind geen invloed krijgt op jullie relatie; noch op jullie relatie als partners, noch op jullie relatie als aparte opvoedingsfiguren voor hetzelfde kind. Kleine verschillen in aanpak kunnen, maar het is wel belangrijk om als ouder op één lijn te staan over de waarden en afspraken binnen jullie gezin. Een heel andere opvoedingsstijl hanteren binnen hetzelfde gezin is verwarrend voor kinderen en ze kunnen dit ook gaan uitspelen tegenover hun ouders, wat dan weer een effect heeft jullie onderlinge relatie als partners.  Een front vormen als ouders wil niet zeggen dat jullie het steeds eens moeten zijn met alles in jullie opvoedingsaanpak; je mag feedback geven hierover aan elkaar, maar doe dit liever niet in het bijzijn van de kinderen. Want dat geeft weer verwarring en voeding voor onnodige onderhandeling van onze gevoelige kleintjes.

Succes!

Liesbeth