Open brief van vroedvrouw Mieke: Er moet mij iets van het vroedvrouwenhart

Recent kon je in de kranten lezen hoe de minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke extra geld heeft vrijgemaakt om de problemen van onderwaardering in de zorgsector weg te werken en om supplementen voor de patiënten te vermijden. 

Hier gaan vele vergaderingen aan vooraf, met rond de tafel verschillende partijen zoals het RIZIV, de mutualiteiten, de zorginstellingen en alle betrokken zorgverleners. Ook de vroedvrouwen zijn vertegenwoordigd, zowel zij die in het ziekenhuis werken als de zelfstandige vroedvrouwen actief in de thuiszorg. Dit gebeurt door de Vlaamse Beroepsorganisatie van Vroedvrouwen (VBOV), die al jaren hard ijvert voor een correcte verloning van de zelfstandige vroedvrouw die structureel onderbetaald wordt. 

Dit lang voorbereidend traject resulteerde in een totaalbedrag van 162,5 miljoen euro extra dat wordt vrijgemaakt door het verzekeringscomité van het RIZIV. Er was consensus bereikt dat hiervan 6,9 miljoen euro naar de vroedvrouwen zou gaan. Dit budget zou grotendeels gebruikt worden om een groot pijnpunt in de nomenclatuur van de zelfstandige vroedvrouwen weg te werken. De vergoeding voor postnatale zorg na de eerste 5 dagen na de geboorte (waar ongeveer 70% van onze tijd naartoe gaat) zou geherwaardeerd worden van 39€ per consult (we voorzien telkens 1,5u voor een huisbezoek en transport) naar 60€. Alle betrokken partijen, mutualiteiten incluis, waren helemaal akkoord met deze broodnodige aanpassing.

De laatste stap van deze procedure is de goedkeuring door de Algemene Raad van het RIZIV, waar ook vertegenwoordigers van de regering in zetelen. Daar werd op 16 oktober echter tot ieders verbazing eenzijdig beslist om géén extra budget vrij te maken voor de vroedvrouw, ondanks voorafgaande consensus. De voorstellen voor de andere sectoren (bv. logopedisten, kinesisten, tandartsen,…) werden wel bijna volledig aanvaard.  

Dat is slikken. Dat is een slag in het gezicht. Daar word ik diepdroevig door. Boos. Ontgoocheld. Gedemotiveerd. Beledigd. Moe.  

Nooit hoef ik me af te vragen of ik een verschil heb kunnen maken

Wat een signaal naar de vroedvrouw. Totaal respectloos. Geen erkenning, noch waardering. Voor een beroep waarin ik elke dag ten volle voel hoe nuttig, waardevol en essentieel het is. Op het einde van mijn werkdag (die trouwens nooit helemaal stopt want we zijn 24u op 24 bereikbaar, 7 dagen op 7) hoef ik me nooit af te vragen of ik een verschil heb kunnen maken. Nooit. Ik neem je even mee naar wat mijn collega’s en ik de afgelopen week beleefden in onze praktijk: 

Ik denk aan de pasgeborene met geelzucht die met een behoorlijk hoge bilirubinewaarde en een zoekende borstvoeding materniteit mocht verlaten na 3 dagen, op voorwaarde dat de zelfstandige vroedvrouw langskwam. Ik volgde dit gezin dagelijks op, zette intensief in op de borstvoeding, volgde de bilirubinewaarde op. Deze baby kon binnen veilige waarden thuis blijven en hoefde niet opnieuw opgenomen te worden. Een grote geruststelling voor deze ouders, een heuse besparing voor onze sociale zekerheid want een heropname kost veel meer dan mijn huisbezoeken.

Ik denk aan de ouders wiens kindje na een zwangerschap van 26 weken reeds geboren werd en van wie ze afscheid moesten nemen. De dag erna op zondag was ik bij hen, gedurende twee uren. Ik luisterde, bewonderde, bevestigde. Deze twee mensen waren net papa en mama geworden van een sterrenkindje. Ik volgde het herstel van deze jonge mama op. Ze had immers een baby op de wereld gezet en ook zij had borsten vol melk.

Ik denk aan de kwetsbare, jonge mama die haar baby zo graag een veilige start wil geven, maar in een gewelddadige relatie zat. Mijn collega volgde samen met Kind & Gezin dit gezin op, en gaf reeds ettelijke keren aan dat de situatie niet meer veilig was. Toen het escaleerde, bleef ze uren bij deze mama tot de politie kwam, tot ze zeker wist dat er niets meer kon gebeuren. 

Ik denk aan de pas bevallen vrouw die met griepachtige symptomen de materniteit mag verlaten twee dagen na de geboorte. Ik volg haar thuis op, op vroedkundig gebied zie ik geen abnormale dingen, maar ze is zwak, kortademig, en heeft heel veel pijn. Mijn niet-pluis-gevoel volgend bel ik de gynaecoloog voor een extra controle in het ziekenhuis. Momenteel ligt ze op intensieve zorgen, en zegt de intensivist tegen haar: “Je vroedvrouw heeft je leven gered. Een dag langer thuis en je infectie was je fataal geweest.” Straks ga ik opnieuw op huisbezoek bij haar partner die thuis voor hun baby zorgt. 

Ik denk aan de lieve mail van een mama die we twee jaar geleden intensief begeleidden bij haar borstvoeding, die heel moeilijk startte. Ze vertelt vol trots hoe haar inmiddels tweejarige dreumes nog borstvoeding krijgt.  Ze wil ons bedanken voor onze hulp, want zonder onze begeleiding was het niet gelukt. 

Ik denk aan de mama die we in de loop van de eerste weken na de geboorte zagen afglijden naar een postnatale depressie. We vormden een warm netwerk rondom haar met haar familie, kraamhulp, psycholoog, huisarts. Toen haar familie, zijzelf en ik zagen dat het te erg werd, regelde ik een opname op hun vraag. We onderhielden wekelijks telefonisch contact. Ondertussen gaat het weer beter, volgende week ga ik op huisbezoek. 

Ik denk aan alle baby’s die we helpen om gevoed te worden, op alle vlak. Ik denk aan alle mama’s, papa’s, meemoeders,… die we vertrouwen geven, die we helpen zoeken in hun ouderschap, die we stimuleren om ook aan zelfzorg te doen en hulp in te schakelen. Ik denk aan de vele gezinnen waar we binnen de eerste 1000 levensdagen mee de fond leggen voor een veilige hechting, cruciaal voor de rest van hun leven. 

Waardevol, toch?  

Niet naar waarde geschat

En toch wordt dit op financieel vlak niet naar waarde geschat. De geconventioneerde zelfstandige vroedvrouw haalt hier geen leefbaar loon uit. Al werk je voltijds in een bloeiende groepspraktijk, al voel je de dankbaarheid van de gezinnen, al heb je een constructieve samenwerking met huisartsen, kinderartsen, gynaecologen en Kind & Gezin. Al draag je met je zorg eigenlijk bij tot het haalbaar houden van de ziekteverzekering. Al wordt op het einde van de rit zelfs geld uitgespaard door je zorg op medisch, psychisch en sociaal vlak. 
  
Het is echt geen kwestie van véél te verdienen, maar van correct verloond te worden. In de loop der jaren heb ik jammer genoeg al vele collega-vroedvrouwen zien afhaken. Prachtige, steengoede vroedvrouwen met vuur en liefde voor hun vak die stoppen, die niet meer onderbetaald willen en/of kunnen voortdoen.   

Gaan we met z’n allen massaal afhaken? Waar moeten deze gezinnen dan terecht? Gaan we met z’n allen massaal deconventioneren? Wat dan met al die kwetsbare gezinnen?  

Beste Minister van Volksgezondheid, een eerlijke vergoeding is wat we vragen. Het voorstel wat op tafel lag, maakte dit waar. Zodat we ons cruciaal werk kunnen blijven doen, voor elk gezin. Zodat ons waardevol werk ook op financieel vlak naar waarde wordt geschat. Zodat we kunnen leven van ons vroedvrouwenwerk. Want “ik doe het zo graag, dus ik hou vol”: dat blijft niet duren.   

Mieke Baeyens, vroedvrouw en lactatiekundige IBCLC
In naam van alle collega’s van Ammavita Vroedvrouwenteam: Liesbeth Simon, Lichelle De Wilde, Kato Putteman en Eline Van Der Eecken

Teken hier mee de petitie om voor een correcte verloning van vroedvrouwen te ijveren!