Cytomegalovirus, beter bekend als CMV, is een virus dat vaak voorkomt, voornamelijk onder peuters en kleuters. Voor de meeste mensen verloopt zo’n CMV-infectie zonder problemen, maar een zwangere vrouw kan het virus op haar ongeboren kind overdragen. Daarom is het dus belangrijk om een infectie tijdens de zwangerschap te proberen te voorkomen.
Wat is CMV en hoe wordt het overgedragen?
In België raken ongeveer de helft van alle mensen op een bepaald moment in hun leven besmet met CMV, maar in de meeste gevallen verloopt dit zonder symptomen. Het virus verspreidt zich via contact met lichaamsvloeistoffen, waaronder speeksel, urine, moedermelk, bloed, tranen, sperma en vaginale afscheiding. Besmetting kan plaatsvinden door bijvoorbeeld te kussen, door seksueel contact, of door luiers te verversen zonder je handen te wassen.
Symptomen en risico’s van CMV
Meestal verloopt een CMV-infectie zonder dat je er veel van merkt en geneest deze vanzelf. Als er toch klachten zijn, lijken deze vaak op een milde verkoudheid of griep, met symptomen zoals vermoeidheid, koorts, keelpijn en gezwollen klieren. In zeldzame gevallen kan de infectie leverproblemen veroorzaken.
Tijdens de zwangerschap kan het virus echter doorgegeven worden aan de foetus. Bij een eerste infectie tijdens de zwangerschap, ook wel een primaire infectie genoemd, heb je hier een vergroot risico op. Bovendien speelt het moment van de infectie hierbij een belangrijke rol: vroeg in de zwangerschap is de kans op overdracht kleiner, maar kunnen de gevolgen ernstig zijn. Later in de zwangerschap is de kans op overdracht groter, maar zijn de gevolgen minder ernstig.
Hoe ontdek je een CMV-infectie en wat zijn de gevolgen voor je baby?
Een primaire CMV-infectie kan worden vastgesteld door middel van een bloedtest. Er wordt dan nagekeken of er antilichamen tegen het virus aanwezig zijn. Zo ja, maakte je de infectie al eens door in het verleden en ben je dus beter beschermd voor het virus. In zeldzame gevallen kan dan opnieuw een infectie optreden, maar deze wordt zelden doorgegeven aan de baby.
Het is verstandig om een bloedtest uit te voeren voorafgaand aan je zwangerschap. Tijdens de zwangerschap is het ook mogelijk om je antilichamen te laten controleren in het eerste trimester, hoewel deze test niet wordt vergoed en ongeveer 17 euro kost. Zwangere vrouwen worden idealiter op 6-8 en 12-13 weken zwangerschap gescreend op CMV. We doen dit twee keer, om zo de hele risicoperiode op ernstige gevolgen voor de foetus bij een besmetting - het eerste trimester van de zwangerschap - te dekken.
Een primaire infectie tijdens het eerste trimester wordt in 1 op de 3 zwangerschappen doorgegeven aan de foetus. De meeste baby’s die tijdens het eerste trimester besmet werden met CMV, ondervinden geen problemen. Bij sommigen treden toch complicaties op, zoals groeiachterstand of problemen met de hersenen, lever en milt. In ernstigere gevallen kunnen blijvende problemen ontstaan, gaande van gehoorverlies tot een vertraging in de geestelijke of lichamelijke ontwikkeling van het kind.
Voorzorgsmaatregelen en mogelijke behandeling
CMV is een “sociaal” virus, het verspreidt tijdens contacten met een besmet persoon. Je kan een CMV-infectie dus nooit volledig voorkomen, maar je kan wel het risico verkleinen door bepaalde maatregelen te nemen, vooral wanneer je al jonge kinderen hebt. Zorg ervoor dat je altijd je handen wast met zeep na contact met lichaamsvloeistoffen, zoals na het verschonen van luiers of het drogen van tranen. Vermijd het kussen van kinderen op de mond of wangen; geef liever een kus op hun hoofd of een knuffel. Deel geen bestek, glazen of andere gebruiksvoorwerpen met jonge kinderen.
Is er een behandeling voor deze infectie tijdens de zwangerschap?
Recente studies hebben aangetoond dat Valaciclovir, een antiviraal middel, het risico op overdracht van een primaire CMV infectie naar de foetus kan verminderen. Onderzoek hierrond is momenteel lopende in Vlaanderen.
Onderzoek naar CMV: de TreatCMV studie
In zeven Vlaamse ziekenhuizen (UZ Leuven, UZ Antwerpen, UZ Gent, UZ Brussel, ZAS Sint-Augustinus, Sint-Jan Brugge en Ziekenhuis Oost-Limburg) wordt onderzoek gedaan naar de effectiviteit van Valaciclovir bij het verminderen van CMV-overdracht naar de foetus. Wanneer je vroeg in de zwangerschap positief test op CMV, kan je contact opnemen met je arts voor een snelle verwijzing naar één van deze centra. Voor meer informatie over CMV en deze studie kun je terecht op www.treatcmv.be.
