Ik hang zelf geen hele dagen voor de tv, maar ik heb het altijd gezien als een neutraal toestel. Iets dat een beetje ontspanning kan brengen na een lange werkdag. Een toestel dat kan helpen bij het creëren van gezellige momentjes met drankjes en hapjes. Heel onschuldig allemaal. Maar opeens krijg je een baby en durf je die tv niet meer aan te zetten in het bijzijn van die baby.
'Schermtijd is uit den boze. Ik had geen idee dat een tv zo gedemoniseerd kon worden.'
Ik durfde Mehdi niet voor de tv te zetten uit angst dat het niet goed zou zijn voor hem, maar ook uit angst voor wat anderen zouden denken. Dat is de reden dat de eerste minuten schermtijd voor Mehdi zich niet bij mij thuis afspeelden, maar wel bij yemma, die allesbehalve bezig was met de opvoedkundige visie van anderen.
Ik ging Mehdi ophalen toen ik hem gefascineerd zag kijken naar Bumba. ‘O, dat doet hij al een kwartier, hij is echt fan van Bumba!’ Ik had op dat moment twee opties. Ik had tegen yemma kunnen zeggen dat ik Mehdi nog te klein vond (hij was zes maanden oud) om televisie te kijken, en al mijn argumenten op tafel kunnen leggen. Of ik kon de beste babysit en oma van mijn kind gewoon haar ding laten doen en dankbaar zijn dat ik hem enkele uurtjes kon achterlaten bij iemand die evenveel van hem hield als ikzelf. Ik koos voor het tweede en dacht: het kan erger.
Sommige mensen denken daar anders over. Ik discussieerde hier zeker in de beginfase vaak over met Mohamed.Hij zag er niks ergs in zolang we niet zouden overdrijven, en om eerlijk te zijn dacht ik er hetzelfde over.
'Maar ik wilde vooral niet gezien worden als de moeder die haar kind voor de tv zet uit gemakzucht.'
Ja, dat is een verschrikkelijke reden om schermtijd te beperken, maar dat is nu eenmaal hoe het imposter-syndroom werkt. Je doet er alles aan om niet door de mand te vallen.
We besloten het stapsgewijs aan te pakken. Omdat we wisten dat Mehdi al schermtijd kreeg bij zijn oma’s en tantes, hadden we eerst afgesproken om thuis helemaal geen schermtijd toe te staan. Maar o, wat werd dat moeilijk naarmate Mehdi ouder werd. Het is zo gemakkelijk om neer te kijken op ouders, maar wanneer je hele dag in het teken staat van activiteiten verzinnen voor een baby en dan een dreumes, ben je aan het einde van de dag simpelweg bekaf.
Wij werden zelf het entertainment voor Mehdi en dat mag je in de meest letterlijke zin van het woord interpreteren. Gekke dansjes en liedjes verzinnen, mee kruipen door onze hele woonkamer en Mehdi telkens opnieuw verhinderen onze kasten te plunderen en onze planten omver te gooien.
Zo werd de regel ‘geen schermtijd’ aangepast naar ‘maximaal dertig minuten per dag, vrij in te zetten waar noodzakelijk’. Noodzakelijke situaties konden zijn:
- Mehdi wordt vroeger wakker dan gepland en je hebt een halfuur nodig na het ontbijt om in alle rust je koffie te drinken terwijl die nog warm is.
- Je moet naar het toilet en je wilt dat niet doen met het gezelschap van een baby die zich aan jou probeert op te trekken terwijl je dus op het toilet zit.
- Je wilt alle etensresten opruimen die Mehdi door de hele woonkamer gegooid heeft, zonder dat hij al meteen aan een nieuwe puinhoop kan beginnen.
- Je moet koken en je kunt vanuit de keuken niet zien of Mehdi rustig aan het spelen of de kat aan het terroriseren is.
- Je hebt dertig minuten nodig voor jezelf omdat je anders het einde van de dag niet haalt zonder barstende hoofdpijn.
'Er zijn zoveel momenten in een dag waarop je eventjes niet bezig kunt of wilt zijn met je kind. Dat mag je als moeder helemaal niet zeggen, maar het is wel zo.'
Je bent een moeder, maar je bent ook maar een mens, en soms betekent het dat je niet alles kunt doen zoals je het in een ideale wereld zou moeten doen. Schermtijd is uit den boze, maar dat geldt ook voor diepvriesmaaltijden serveren, een dag niet stofzuigen of de hele dag rondlopen in de pyjama waarin je geslapen hebt. Je kunt niet alles hebben in het leven. Soms wint de creatieve knutselactiviteit die je gepland hebt (waarbij je alles zelf moet doen, want baby’s kunnen helemaal niet knutselen), soms wint Bumba.
Yemma vond schermtijd voor Mehdi geweldig. Ze kon een hele voormiddag met hem spelen, dan beslissen dat ze absoluut nog een cake of twee moest bakken en Mehdi eventjes voor de tv zetten. Voor haar was het een oplossing die ze vroeger nooit gekend had. ‘Wij hadden geen kabeltelevisie, geen leuke zenders voor baby’s. Er waren geen iPads, geen telefoons en niks dan wat speelgoed om een baby mee bezig te houden. De dagen duurden soms oneindig lang, zeker met een paar kinderen die je de hele dag in ’t oog moest houden. Ik was soms zo moe dat ik smeekbedes verrichtte en hoopte dat de avond sneller zou komen, zodat ik ze sneller in bed kon leggen.’ Yemma voelde dus nul komma nul schuldgevoelens bij schermtijd. De baby was tevreden en zij was tevreden, waarom zou ze zich daar dan schuldig over voelen?
Bij mij staken die schuldgevoelens wel af en toe de kop op. Ook al probeerde ik het los te laten, soms kon ik toch denken: als zijn brein nu helemaal geprogrammeerd wordt op een manier die niet gezond is, dan is dat allemaal mijn schuld. Ik weet dat ik niet de enige moeder ben die hier mee zit. Je wilt je kinderen (hoe oud die ook zijn) behoeden voor te veel technologie, maar je bent je ook bewust van het feit dat ze opgroeien in een wereld die hen er langs alle kanten mee zal bestoken.
Bij ons werkt de regel van dertig minuten soms beter dan anders. Als Mehdi gekluisterd zit aan een aflevering van Omar & Hana laat ik hem soms een paar minuten langer kijken. Dat is een online kinderserie die voor veel moslimouders niet onbekend is. Het gaat over twee schattige geanimeerde figuurtjes die allerlei dingen meemaken en zich aan de hand van mooie normen en waarden een weg banen door verschillende situaties. Als het ethisch een mooie boodschap kan meegeven aan Mehdi, voel ik me al iets minder slecht over die schermtijd.
Het is soms moeilijk om thuis regels te handhaven, vooral als die regels jouw leven er niet meteen gemakkelijker op maken. Dan helpen kleine dingen (of kleine figuurtjes) die je een beter gevoel geven immens.
Meer lezen?
In dit boek vertelt Hanan Challouki openhartig over dat onzekere eerste jaar als moeder. Aan de hand van zo'n 30 typische uitspraken en hardnekkige clichés legt ze de vinger op de kwetsbare plekken die voor elke moeder herkenbaar zijn. Een hoofdrol is daarbij weggelegd voor haar eigen (Marokkaanse) moeder en de no-nonsense attitude waarmee die haar tien kinderen grootbracht, een schril contrast met de druk die prille moeders vandaag ervaren. Zo is Imposter moeder ook een verhaal over generatieverschillen en culturele tradities, over oermoeders en moslimmama's. En vooral: een warm pleidooi om vanuit die diverse perspectieven het perfecte moederschap te relativeren.
Meer info vind je hier.
