Verdriet kan een enorme impact hebben op een koppel. En het kan heel confronterend zijn om te beseffen wat het verlies van je kindje betekent voor jullie relatie. Maar laat ons je meteen geruststellen: veel koppels worden net sterker door het verlies van een kind.
Een speeddate in rouw
Het is eigenlijk heel logisch dat jullie elkaar misschien niet meteen vinden in jullie verdriet. De meeste koppels leren elkaar kennen in ‘goede tijden’. Ze kiezen voor elkaar op basis van dezelfde interesses, gelijke overtuigingen, dromen en ambities. Jullie hebben wellicht al honderduit gepraat over waar jullie willen wonen, welke stukken van de wereld jullie absoluut nog willen zien, hoeveel kinderen jullie willen, of je een honden- of een kattenmens bent. Jullie kennen elkaars lievelingsgerecht, weten hoe te reageren op een ochtendhumeur en houden van elkaars humor.
Maar de kans is klein dat jullie aan de start van jullie relatie vragen aan elkaar hebben gesteld over het overlijden van een toekomstig kindje. En het is dan ook niet ondenkbaar dat jullie totaal anders denken over bepaalde kwesties. Je kan dan verbaasd vaststellen dat de liefde van je leven lijnrecht tegenover jou staat. Dat jullie volledig anders blijken te denken over cruciale kwesties:
- Maken we geboortekaartjes of niet?
- Kiezen voor cremeren of begraven?
- Schrijven we de naam van onze overleden dochter op de kerstkaartjes?
- Geven we ons kind een naam of niet?
- Vertellen we over ons verlies aan onze uitgebreide groep vrienden of houden we dit in intieme kring?
- En als je kind al een stuk ouder was: ‘Betrekken we de kindjes van de klas bij het afscheid of net niet?’
‘Ik was zo trots op onze dochter dat ik graag de doopsuiker wilde uitdelen op de begrafenis. Mijn man vond dat absoluut ‘not done’. We deden het dus niet en tot op de dag van vandaag betreur ik die beslissing.’
– Een mama
‘Soms zie je de grote verschillen in rouw binnen een familie heel duidelijk. Het is mooi om vast te stellen dat daar ruimte voor is. Zo hadden we ooit een papa die het moeilijk had om zijn stervend zoontje fysiek nog aan te raken, terwijl de mama juist nood had aan knuffels met haar kind. En dan zie je een scène op de kamer waarbij de mama op bed ligt met haar zoontje in haar armen, de rug gedraaid naar papa, oma en opa. De papa lag huilend met zijn hoofd op het bed en oma en opa streelden troostend over zijn rug. Heel verschillend, maar allemaal even intens verdrietig. Samen en toch apart.’
– Nienke, Verpleegkundige Pediatrische Intensive Care
In sommige gevallen spelen er ook familiale of religieuze tradities mee. Dan heb je misschien het gevoel dat je niet over alle aspecten van het verlies van je kindje zelf kan beslissen zonder iemand anders te kwetsen. Zeker als daarvan bij de verschillende (schoon)families duidelijk verschillende verwachtingen leven, kan het een moeilijke evenwichtsoefening zijn die erg verstikkend kan aanvoelen. In zo’n situatie kunnen we eigenlijk maar één goede raad geven: probeer erover te praten. En hopelijk kan je dit doen met iemand die iets verder af staat of minder nauw betrokken is bij je verdriet. Neem bijvoorbeeld een zorgverlener in vertrouwen. Denk aan de vroedvrouw die je misschien heeft bijgestaan bij de bevalling of die fantastische verpleger die er altijd voor jullie was toen je kind ziek was. Of praat met een vriend(in) van vroeger die je altijd al kon helpen om moeilijke kwesties helder te zien. Zo’n gesprek kan goud waard zijn om het onderscheid te kunnen maken tussen jouw eigen wensen en de verwachtingen van anderen.
Want we kunnen het alleen nog maar eens zeggen: het is jouw kind, dus zorg dat jij kan bepalen hoe je de lege ruimte die achterblijft, wilt invullen. Zorg dat je niet onder druk wordt gezet om keuzes te maken die niet goed voelen. Zeker niet binnen je relatie, want dit kan echt tussen jullie als koppel in komen te staan.
Het kan heel beangstigend zijn om vast te stellen dat je over dingen die voor jou glashelder zijn plots in discussie moet gaan met de enige persoon op de wereld van wie je dacht dat hij of zij altijd aan jouw kant zou staan en je altijd zou begrijpen. En als de drukke dagen en weken vol beslissingen en geregel voorbij zijn, kan je opmerken dat jullie in een totaal ander tempo rouwen. Dat de ene veel sneller weer buiten wilt komen en de ander daar nog helemaal niet aan toe is.
Dat kan heel moeilijk en confronterend zijn. Maar veel koppels vinden veel steun en begrip bij elkaar. Al verloopt niet alles in hetzelfde tempo of op dezelfde manier, je vult elkaar aan. Het is als fietsen op een tandem. Misschien trappen jullie niet altijd in hetzelfde tempo, maken jullie ruzie om wie er mag sturen. Soms is het ergerlijk dat een van de twee even niet meetrapt en zich laat voeren, of heb je misschien zin om de ander er gewoon af te duwen en alleen verder te fietsen. Op andere dagen komen jullie niet vooruit en hadden jullie liever een elektrische fiets gehad. Maar ondanks alles zitten jullie wel op dezelfde fiets en rijden jullie langzaam vooruit.
Het is belangrijk om de stevige basis van jullie relatie, waarom jullie voor elkaar gekozen hebben, niet uit het oog te verliezen. Want de moeilijkheden en twijfels waar jullie nu op botsen kunnen onoverkomelijk lijken. Maar je kan er als koppel voor kiezen om te focussen op alle dingen die jullie net wel verbinden. Als je samen beslist dat die verbindende kracht sterk genoeg is, moet je elkaar de ruimte geven om over bepaalde aspecten anders te kunnen denken. En moet je vooral naar elkaar blijven luisteren en voldoende energie opbrengen om met elkaar te blijven praten. Geef de ander voldoende ruimte en durf je persoonlijke ruimte te nemen in het verwerken van jullie verdriet.
‘Het was aartsmoeilijk. Bij momenten vreesde ik zelfs voor onze relatie. Maar nu, jaren later, merken we dat de intense jaren na het overlijden van Tess* ons innig hebben verbonden. Als we nu voor problemen staan of door moeilijkere periodes gaan, kijken we naar elkaar en weten we dat we de allergrootste uitdaging al doorstaan hebben. Niets maar dan ook niets zal ons nog uit elkaar halen.’
- mama van Tess*
‘Ik moet te alle tijden sterk zijn en mijn vrouw steunen in deze zeer moeilijke periode. Ik laat aan de buitenwereld niet merken dat er iets aan de hand is, maar toch heb ik veel verdriet en wie troost mij dan?’
– een papa
‘Arne hield zich sterk om er voor de andere kinderen te zijn en de dagelijkse dingen op zich te nemen en vooral om mij te steunen en er voor mij te zijn. Ik lag in mijn bed en huilde zoveel dat ik me zelfs afvroeg hoe tranen kunnen blijven komen. Tot op het moment dat we ons kleine kapiteintje* een laatste moment vastnamen voor de crematie. Ik zag mijn o zo sterke man breken en huilen zoals ik nooit eerder had gezien. Zelfs als ik nu denk aan dat moment intussen vijf jaar geleden springen de tranen me nog in de ogen.’
– Adinda, mama van Noa, Muna, Aiko, klein kapiteintje* en Seia
Meer lezen?
Als ouders een kind verliezen, zakt de grond helemaal weg onder hun voeten. Christine Vandenhole, mama van Berre*, vroedvrouw en founder van het Berrefonds, heeft al haar ervaring en kennis gebundeld in een eerlijk hulpboek voor iedereen die van ver of dichtbij te maken krijgt met het verlies van een kind.
'Het rouwt in jou' is een warm boek vol inzichten en eerlijke getuigenissen; herkenbaar voor ouders van een overleden kindje. Er is plaats voor verdriet, veel begrip en erkenning, maar ook hoop. Voor familie, vrienden en omgeving staat dit boek vol waardevolle tips en praktische checklists.
