Welke opvoedingsstijl hanteer jij?
Uit ons stuk ‘Waarom is opvoeden zo moeilijk?’ bleek al dat er verschillende soorten opvoedingsstijlen bestaan. Uit die 'stijlen' vloeien bepaalde keuzes voort, die in conflict kunnen komen met de (geprefereerde) keuzes van anderen. Weten welke stijl je hanteert (en welke stijl belangrijke zorgfiguren uit de omgeving van je kind gebruiken) kan een hulp zijn bij het opvoeden: het maakt je duidelijk...
- waar je sterk in bent (iets om trots op te zijn!!),
- waar je valkuilen en uitdagingen liggen.
- Tegelijk verklaart het een beetje waarom sommige opvoedingsstijlen van anderen meer op je (moeder)zenuwen werken dan anderen (allergieën!) (bijvoorbeeld: iemand die heel nonchalant is qua opvoedingsstijl, terwijl jij het graag gestructureerd aanpakt).
Hoe weet je nu welke stijl jij hanteert? Dat kan door bijvoorbeeld een kwaliteitenkwadrant in te vullen (zie afbeelding hieronder). Een aantal veel voorkomende opvoedingsstijlen (inclusief valkuilen, uitdagingen en allergieën) wordt hieronder opgesomd.
Het gaat niet over goed of slecht
Voor sommige mama's en papa's zal het een uitgemaakte zaak zijn welke stijl ze hanteren, anderen zullen vaststellen dat ze wisselen tussen verschillende stijlen, al naargelang het moment, wat er gebeurd is, hoeveel kinderen ze hebben of misschien simpelweg hoeveel ze geslapen hebben. Deze opvoedingsstijlen zijn niet definitief en zeker niet volledig, het is dus niet de bedoeling om ze te zien als vaste hokjes of profielen. Integendeel: ze lopen wat in elkaar over en het is waarschijnlijk dat je opvoedingsstijl evolueert, bijvoorbeeld met het ouder worden van het kind of door het krijgen van een tweede of derde kind.
Elke mama en papa heeft sterktes en zwaktes, en dat heeft altijd voor- en nadelen. Je opvoedingsstijl bepalen gaat dus niet over wat 'juist' en 'fout' is, maar is een hulpmiddel om inzicht te brengen: bijvoorbeeld over wat je belangrijk vindt in de opvoeding en waar je prioriteiten liggen. Tegelijk weten we allemaal dat alles beter kan: door je valkuilen en allergieën ook te kennen, kan je er in de toekomst misschien beter mee om.
Vergeet niet: je kan niet alle kwaliteiten hebben, en dat hoeft ook niet. Misschien heeft je partner, je moeder of een vriendin net die kwaliteiten die voor jou een uitdaging zijn. Dat maakt samenwerken soms complex (en frustrerend ;-)), maar het is ook een verrijking voor je kinderen: ze leren dat je op verschillende manieren iets kan bereiken.
Wat is jouw sterkte, valkuil, uitdaging en allergie?
Vul onderstaand kwadrant in om zicht te krijgen op wat je kan en waar je eigen valkuilen en uitdagingen liggen. Geen idee waar te beginnen? Kijk dan in onderstaande tabel waar enkele veel voorkomende stijlen opgesomd worden. Je kunt de pdf-versie van het kwadrant helemaal onderaan het artikel downloaden. De pdf-versie is veel afdrukbaar en duidelijker leesbaar.
Vergeet niet: je kan niet alle kwaliteiten hebben, en dat hoeft ook niet. Misschien heeft je partner, je moeder of een vriendin net die kwaliteiten die voor jou een uitdaging zijn. Dat maakt samenwerken soms complex (en frustrerend ;-)), maar het is ook een verrijking voor je kinderen: ze leren dat je op verschillende manieren iets kan bereiken.
12 voorbeelden
Kwaliteit | Valkuil | Uitdaging | Allergie |
|---|---|---|---|
| Voorzichtig | Aarzelend | Initiatief nemen, | Bazig: neemt de leiding |
| Avontuurlijk | Onbezonnen | Plannen, organiseren | Gestructureerd: niet |
| Zorgend | Bemoederend | Loslaten | Avontuurlijk, |
Gevoelig voor de noden van | Overgevoelig | Relativeren | Nuchter, rationeel, consequent |
| Nuchter | Ongevoelig |
Inleven in de | Gevoelig |
| Komt op voor het kind | Egoïstisch: mijn kind | Stimuleren van zelfstandigheid | Snel loslaten |
| Humoristisch | Lacht alles weg | Je kind | Alles heel ernstig opvatten |
| Stimuleert de zelfstandigheid | Te snel loslaten | Controle nemen | Voortdurend controleren, weinig ruimte voor inbreng van het kind |
Behulpzaam |
Slaafje van je kind | Zelfstandigheid stimuleren | Weinig leidend |
Doorzetter, | Doordrijver | Ruimte laten voor eigen inbreng | Afwachtend |
Idealistisch: | Geen ruimte voor zelfontdekkend leren | Loslaten, goed is goed genoeg | Chaotisch, openstaan voor wat komt |
Ordelijk, | Weerstand tegen verandering | Openstaan voor verrassingen | “We zien wel wat komt” |
