Mijn jongste werd een tijdje geleden 12. In de maanden daarvoor zocht ik naar signalen dat hij aan het veranderen was, zoals ik die gezien had bij zijn oudere broer en zus op die leeftijd. Bij hen leek het wel exacte timing: zodra ze 12 werden, veranderden ze in twee wezens die ik nauwelijks herkende.
Vroeger vertelden ze me alles over hun dag. Ze deelden stukjes van hun sociale leven – wie bij wie zat tijdens de lunch, of één van hun vrienden hen gekwetst had etc. Maar plots haalden ze hun schouders op of mompelden ze gewoon iets als ik een vraag stelde.
Vroeger waren ze enthousiast om samen een fietstochtje te maken of een ijsje te eten, maar dat was plots voorbij toen ze 12 werden. In de plaats daarvan wilden ze liever gamen, urenlang alleen op hun kamer zitten of afspreken met vrienden.
In de plaats van zich meer bewust te worden van anderen, van hun omgeving en hoe hun acties en hun manier van doen een impact heeft op anderen, leken ze dat net minder op te merken. En hun slechte humeur zorgde ervoor dat ik elk mogelijk boek wilde lezen over het tienerbrein. Waren ze depressief? Was dit normaal? Deed ik genoeg om hen te helpen? Hoe kon ik zulke ondankbare kinderen opvoeden?
En toen praatte ik met andere ouders, en ik hoorde precies dezelfde verhalen. We waren het erover eens: 12 is de leeftijd waarop alles verandert.
Natuurlijk herinner ik me hoe ik zelf een tiener was en hoe ik soms alles haatte. Mijn sociale leven stond centraal en was belangrijker dan wat dan ook. Belangrijk dan uitjes met mijn moeder bijvoorbeeld. Ik dacht dat mijn ouders dom waren en dat ik veel meer wist van het leven dan zij, maar ik was niet zó geweest … toch?
Maar volgens mijn moeder was ik wél zo. En begon dat rond mijn twaalfde verjaardag.
Ik vierde de verjaardag van mijn zoon op zijn manier. Hij wilde geen feestje met zijn vrienden, hij wilde frietjes met chicken nuggets. En hij wilde taart eten met zijn neefjes, nichtjes, tantes, nonkels en grootouders. Dus dat deden we.
Hij vroeg een minitelescoop en we gingen samen naar de Action waar hij me natuurlijk een paar prullen wist te ontfutselen. Ik was zo opgelucht dat hij nog altijd hetzelfde kind was, zo hoopvol dat hij niet door de Verschrikkelijke Twaalf beïnvloed werd zoals zijn broer en zus, dat hij het waarschijnlijk kon ruiken.
Hij was nog altijd hetzelfde kind dat graag praatte. Hij knuffelde me nog altijd. Hij vond me nog altijd geweldig en wilde nog altijd tijd met me doorbrengen. ‘Dit is hoe hij is op zijn twaalfde,’ dacht ik. En ik klampte me vast aan die gedachte.
Maar plots veranderde hij toch. In de plaats van gezellig samen een film te willen bekijken met popcorn, bleef hij liever uren in zijn kamer. Dan lag hij op de vloer te tekenen in zijn schetsboek, of hij lag na te denken en naar het plafond te staren. Hij reageerde geïrriteerd als ik hem vroeg of alles in orde was. ‘Ik wil gewon alleen zijn, mama,’ zei hij dan.
Er was een tijd waarin mijn kinderen constant bij mij wilden zijn. Eerlijk gezegd leek het op dat moment een droom dat één van hen zou zeggen dat ze alleen wilden zijn. Ik zou met véél plezier alleen naar het toilet geweest zijn, of een boterham hebben gegeten zonder plakhandjes naast me. Het zou een verademing geweest zijn om niet constant de vraag te krijgen om mee te spelen.
Maar dan worden ze groter. Ze worden 12. En ze beginnen effectief te vragen om hen alleen te laten. En het voelt niet natuurlijk aan voor mij als mama. Ik hou niet van deze fase. Absoluut niet.
Ik mis het enthousiasme van mijn kinderen. Ik zou er veel voor over hebben om hen nog eens enthousiast te zien rond huppelen gewoon omdat we frietjes gaan eten. Ik zou liever mijn slaap verliezen omdat mijn kind een slechte droom had dan dat ik wakker lig omdat ik me zorgen maak over hoe het met hem gaat en waarom hij zo stil of humeurig is.
Het lijkt wel alsof het kind verdwijnt uit twaalfjarigen. De leeftijd van 12 is verwarrend. Het is eenzaam. Het dwingt je om te leren opvoeden op een totaal andere manier. Het is meedogenloos en het geeft je het gevoel alsof je uit hun leven bent verbannen.
Gelukkig zie ik bij mijn oudere kinderen, die ondertussen 16 en 14 jaar zijn: ze komen terug. Dat geeft me hoop. Ze praten weer meer met me, geven me opnieuw een inkijk in hun leven, zonder dat ik er constant om moet vragen.
Hun knuffels voelen oprecht. Ze komen weer vaker uit hun kamer. En hun humeur is gestabiliseerd. Het heeft een paar jaar geduurd, en ik zal mijn jongste zoon missen terwijl hij zich terugtrekt de komende tijd, maar hij weet dat ik op hem zal wachten.
Ik kan dus uit ervaring vertellen: als je kind 12 jaar is en je zit hier middenin, dan kan ik je beloven dat het beter wordt. Probeer het ondertussen niet te persoonlijk te nemen. Doe wat goed voelt als zijn of haar ouder, en trakteer jezelf af en toe op een stuk chocolade of een glas wijn. Ook dit is een fase, en die gaat voorbij. Beloofd!
