Soms is die serene stal en heel deze periode verdorie pijnlijk confronterend. Want wat als jouw familie niet meer in dat klassieke onder één dak plaatje past? Wat als je gescheiden bent, tieners hebt en de warmste periode van het jaar voelt als één grote herinnering aan alles wat veranderd is?
Misschien zijn je kinderen voor het eerst niet bij jou, of vieren ze een half feest bij de ene ouder en een half bij de andere. Het kan heel eenzaam voelen, maar je bent niet alleen.
We vergeten soms dat het klassieke kerngezin vooral een cultureel plaatje is. Een soort Ikea-handleiding waar we collectief in zijn gaan geloven, maar die steeds minder lijkt op de realiteit. Jij bent gescheiden, dus volgens dat plaatje voldoe je niet meer aan het ideaal. Maar misschien klopt het plaatje zelf niet meer.
Er zijn vandaag zoveel vormen van een gezin.
- Co-ouders die prima samenwerken maar niet meer samen wonen
- Co ouders die elkaar niet kunnen luchten, soms ten koste van het kind
- Eénoudergezinnen
- Plusouders en extra grootouders, soms zelfs allemaal onder één dak
- Tieners die tussen twee huizen switchen en zeggen dat ze het gewend zijn
- Tieners die net niet willen wisselen
Je bent niet minder familie omdat je gescheiden bent. En je hebt niet gefaald, ook al kan het zo voelen. Je bent een andere familie dan vroeger, en dat is op zich oké. Misschien voelt het zo nog niet, het is een zoektocht en een proces. Gun jezelf de tijd om je nieuwe vorm te vinden en de versie na te streven die echt bij jou past.
Waarom kerst zo’n kakperiode kan zijn (zeker als je nu net gescheiden bent)
Ben je aan je eerste kerst alleen toe? Dat snijdt diep, nog meer als je vroeger een grote kersttraditie had. Deze periode is overal gericht op gezellig samen zijn, familie en warmte. Maar wat als de kinderen bij de andere ouder zijn terwijl jij alleen naar de boom kijkt, met cadeaus die nog dicht blijven? Of zelfs zonder cadeaus, of zonder boom.
Alsof dat niet genoeg is, komt er vaak nog wat extra bij:
- Schuldgevoel: ik kan niet geven wat anderen wel doen
- Financiële stress: geen grote cadeaus, geen blinkende pakjes, geen snoepreis
- Geregel met de andere ouder, of gedoe dat je kan missen als kiespijn
- Emoties van tieners die zelf zoeken en misschien liever bij vrienden zitten
Kerst duwt op alle knoppen tegelijk en wrijft het er stevig in, maar laat je niet misleiden door het glossy decor. De kerstperiode is geen examen. Je vult het in zoals het voor jou lukt. In mildheid naar jezelf in de eerste plaats. Geef jezelf tijd.
Het kan pijnlijk zijn, maar het kan even goed dat je, net omdat je alleen bent, wordt uitgenodigd op een warm, gemengd feest bij vrienden waar je aansluiting vindt en echte gezelligheid.
Laat het zeker weten aan je omgeving als je alleen bent. Sluit je niet op, tenzij je precies dat nodig hebt. Je kan ook verwentijd voor jezelf inlassen. Dat vraagt soms een mentale switch maar het kan ongelooflijk deugd doen.
En allemaal samen met ex en plus aan één tafel. Ook dat kan. En soms werkt het zelfs verrassend goed.
‘Mijn ouders zijn meer dan vijf jaar gescheiden maar verjaardagen van mij en mijn zus en ook die van mijn ouders en kerstmis worden samen gevierd. Zo zijn er toch nog momenten dat we een beetje gezin zijn. Dat was in het begin wat raar en dan vroeg ik of ze nu eigenlijk gescheiden waren of niet. Want ik kende niemand die dat deed maar nu hoort het er gewoon bij en kijken mijn zusje en ik er naar uit.’ Milla, 11 jaar (uit: EHBO, ouders uit elkaar)
Wintertips
1. Maak nieuwe rituelen
Je hoeft de kerst van vroeger niet te kopiëren. Maak jouw versie. Je kan perfect een film bekijken met dekens en popcorn, koekjes bakken, een lichtjeswandeling doen, de hele dag samen in pyjama blijven, muziek beluisteren die past bij de vibe van het moment, spelletjes spelen of iets knutselen. En wat met een ritueel om elkaar wensen te geven bij een vuurtje buiten? Een reeks foto’s maken, een collage, herinneringen boven halen op ludieke manier…
Klein en warm werkt beter dan perfect. Aanwezig zijn is ook een cadeau, en een heel waardevol. Wees eerlijk naar jezelf en naar je kinderen. Hou de schijn niet hoog. Het is wat het is, en daarvan maak je het beste.
2. Als de kinderen bij de andere ouder zijn, doe iets voor jezelf
En nee, de bergen was bijwerken telt niet. Tenzij dat je écht rust geeft natuurlijk. Kies iets wat jou oplaadt. Iets waar je vol van loopt, waar je energie van krijgt. Iets wat helpt als je een winterdip of crisis voelt, iets wat je lijf en hoofd laat herstellen.
Dans, zing, sport, lees. Eindelijk tijd om dat ene boek in één ruk uit te lezen zonder gestoord te worden. Bingewatch zonder schaamte. Er zijn zoveel mooie series en films en zoveel manieren om ze te kijken. Al eens alleen naar de cinema geweest? Daag jezelf uit in kleine stapjes. Je hoeft niet alles tegelijk, maar een beetje uit je comfortzone komen kan verrassend veel nieuwe energie geven.
En echt, je hoeft je niet schuldig te voelen omdat je leeft terwijl je kinderen ergens anders zijn. Integendeel. Het is ook jouw leven. Hoe beter jij voor jezelf zorgt, hoe steviger je staat als zij terug thuiskomen bij jou.
En wat met een winterdate? De koude is een betere filter dan je denkt. Als het niets wordt, heb je toch gelachen (misschien pas achteraf). En geprobeerd.
3. Geen geld, geen probleem
Het lijkt soms alsof cadeaus groot, duur of talrijk moeten zijn, maar later blijft meestal het moment hangen en niet het prijskaartje. Samen iets doen hoeft helemaal niet veel te kosten en toch worden dat vaak de herinneringen die het langst meegaan.
Een cadeau voor elkaar maken kan even waardevol zijn. Of snuisteren in een tweedehandswinkel. Tweedehands is echt top, niet alleen voor je portemonnee maar ook voor het klimaat. Je vindt er originele dingen en je draagt meteen je steentje bij.
En het mooiste is dat je zo verbindt door er gewoon te zijn. Een dagje Ardennen, een stadje bezoeken, toerist spelen in eigen land, of gewoon een frisse wandeling. Het hoeven geen grote plannen te zijn om veel deugd te doen.
4. Laat de competitie los
De angst dat het daar leuker is of dat de cadeaus cooler zijn. Dat jij hen niet kan geven wat de andere wel kan, of zo lijkt het misschien. Dat is normaal. Je moet dat loslaten, je weet niet meer alles en het lijkt misschien wel instagram-happy-perfect.
Maar tieners willen geen jury zijn. Ze willen rust, geen kerstwedstrijd.
Zie de kracht van jullie verschil, en leg je focus daar. Zie het niet als tekortkoming.
5. Hou communicatie met je ex luchtig
En bij conflictsituaties zakelijk en zonder emotionele ondertoon. Geen drama, geen lange betogen. Gewoon vragen:
- Lukt het als we dit zo doen?
- Zullen we het dit jaar anders proberen?
- We kunnen het omdraaien als dat rust brengt…
Rust is goud. En dat is ook wat winter en kerst eigenlijk uitnodigen: een rustige, vredevolle tijd. Het klinkt cliché, maar er wordt al genoeg oorlog gevoerd. Het leven is te waardevol om op micro niveau nog extra strijd te voeren.
Sta jij constant in de vuurlinie? Dat kan heel pittig zijn.
Probeer vooral niet mee te vechten op dezelfde manier. Leg je focus op wat echt telt: je kind of kinderen gezond laten opgroeien en jezelf zo goed verzorgen en omringen dat je niet wordt meegezogen in conflict. Zo kan je stevig blijven staan in je eigen waarde. Goud waard.
Kerstwens
Tot slot wens ik je warmte en het vertrouwen dat je het goed doet, ook wanneer je twijfelt. Ik wens je kracht en moed om in een scheidingssituatie die vaak zoveel extra vraagt, toch met plezier en innerlijke vreugde te kunnen genieten van wat jij doet en geeft als ouder.
Neem in deze periode ook tijd voor jezelf. Ga wat langzamer, zoek verbinding waar dat goed voelt. Laat de kerstperiode een tijd van verbondenheid zijn, met anderen of met jezelf. Een moment voor herstel, groei en kleine glinsteringen van geluk….
Merry Christmas!
