Als vanzelfsprekend kreeg je tijdig en kreukloos het examenrooster van je kind, heb jij voor een keertje de kamer nog eens extra geboend en hangt de planning al weken goed zichtbaar in huis. Dit is het moment waarop de kasten uitpuilen van de walnoten en er steevast op het menu geïnvesteerd wordt in vette vis of extra groenten met hummus. Presteren in stressvolle situaties zoals examens vereist een combinatie van effectieve studieplanning, gezonde levensstijl, stressmanagment, steun van anderen én positiviteit.
Alsof de examenperiode nog niet genoeg vraagt, doen we er nog een schepje bovenop. Een contextgebonden schepje, eentje waar je tiener deze intense periode ervaart in combinatie met gescheiden ouders. Dat schepje kan smeuïg zijn of droog, krokant of korrelig, zacht en kleverig of... Eens kijken wat je als ouder extra kan bieden om deze periode luchtig en romig te houden voor je tiener.
Een van de belangrijkste dingen is misschien wel dat zijn hoofd leeg moet zijn om zinvol gevuld te kunnen worden. Gevuld met vierkantswortels, Egyptische goden, onregelmatige werkwoorden en voltooide deelwoorden. Ook al is de scheiding nog geen voltooid verleden tijd, zorg toch dat je kind buiten de leerstof om geen extra ballast moet verteren die te maken heeft met de scheiding en vermijd dat hij niet efficiënt kan studeren omwille van deze context.
Als je net nu op het punt staat om te scheiden en je wilt je kind niet mee naar de afgrond trekken, haal dan het beste uit je volwassen zelf en stel het nog even uit. (Of verzin de beste smoes ever voor ieders gezondheid!)
Misschien klinkt het voor jou als een sprookje om met je ex samen te werken aan een stabiele en ondersteunende omgeving. Zijn jullie ouders die nog warmhartig door dezelfde deur kunnen en al zeker in het belang van jullie kind. Maar misschien is dit relaas voor jou horror of komen er spontaan angstaanvallen bij de gedachten alleen al aan het idee ‘samen met je ex’.
Een detectiveroman, thriller of novelle - één ding is zeker: de scheidingssituatie heeft invloed op de studerende jeugd. Hoeveel? Dat kan je als ouder mee in de hand houden. Dat kan op één lijn met de andere ouder, maar net zo goed apart! Klaar voor de uitdaging?
Liefdevol bad en zelfzorg
Los van eender welke situatie, vraagt deze periode van jou als ouder dat je je tiener extra verwent in een liefdevol bad. Zoals steeds is de regel: zorg goed voor jezelf, dan kan je wat overschot creëren om daarvan een stukje weg te geven aan je kind. Geven zonder jezelf uit te putten.
Gezonde tussendoortjes, verwennerijtjes, een extra luisterend oor, rust en gepaste ondersteuning. Er komt behoorlijk wat kijken bij deze laatste spurt voor de zomervakantie. Multitasken, piece of cake. (Euhm)
Kan jij tijd maken om die helpende hand te bieden? Of is dat een brug te ver en niet combineerbaar met je werk? (Misschien moet je het allemaal alleen runnen en is werk skippen deze periode écht geen optie.)
Kijk eens in je directe omgeving. Heb je een familielid (met een grote dosis geduld) die er af en toe kan zijn? Inschakelen die handel, al was het maar voor de sociale controle of extra support. Een leerkracht in spe in de buurt die zich met overgave op de leerstof van je kind wil storten? Of een (schoon-)ouder die helder is van geest en naast wafeltjes en pannenkoeken mee wil zorgen voor een fijnere examenperiode? Je kan ook betalende huiswerkbegeleiding inschakelen als jouw budget dat toelaat.
Zelfs als jij tijd kan maken voor je student(en) in huis, is een extra helpende hand geen overbodige luxe. Deze periode vraagt immers veel van je kind én van jou. Jij moet geen examen afleggen en toch voelt deze periode mogelijk erger dan je eigen jeugdherinneringen eraan.
Sta zelf stil bij wat jij als ouder nodig hebt om er stevig te zijn voor je student. Hulp vragen is geen overbodige zelfzorg. ‘It takes a village to raise a child’ is hier zeker van toepassing!
Wisselen van leeromgeving of niet?
In scheidingssituaties waarbij verblijfsco-ouderschap de regel is, vraagt die wissel van verschillende leeromgevingen nog extra consequenties. Alleen al door de ingrediënten zelf, het schoolmateriaal, kan dit complex zijn.
Kijk vooraf mee over de schouder welke leerstof er moet gekend zijn, zodat je goed weet waar dat stuk cursus zich bevindt. Want niet elk gezin kan op school gebruik maken van een locker waar alle cursussen bewaard worden. Sommige kinderen hebben alles dubbel, andere verhuizen wekelijks alle studieboeken en weer anderen hebben een ravage aan schoolgerief waarbij de helft van de ene cursus ronddwaalt bij de ene terwijl de andere helft in een hoekje ligt bij de andere … Vooraf de leerstof mee bekijken en je mee ontfermen over de planning is een zinvolle hulp. Je kind moet al aan zoveel denken.
Het is bijna onvermijdelijk dat er iets had moeten gebeuren bij de andere ouder. Een deel van de leerstof voorkauwen, een voorbereidende taak, betere planning, consequenter leergedrag, … Hak de andere ouder niet in mootjes, ook al kan dat opluchten in deze stressvolle periode. Reken op jezelf zodat er ook op jou gesteund kan worden.
Stel mogelijk je verwachtingen wat bij en leg de lat niet te hoog. Druk zetten op de prestatie kan emotionele stress - die doorgaans al meer aanwezig is in scheidingssituaties - nog extra versterken. Dat je verwachtingen niet dezelfde zijn als die van de andere ouder, hoeft geen probleem te zijn, noch een reden tot ergernis. Ook in niet gescheiden situaties verschillen de verwachtingspatronen, alleen vallen verschillen in het apart opvoeden harder op. Wees mild voor jezelf, je kind én je ex.
Open communicatie met je kind biedt (h)erkenning en is super waardevol
Zorg voor een open communicatie om je kind in zijn eigen kracht te zetten en om structuur en stabiliteit te bieden. Wijs hem op zijn eigen verantwoordelijkheden, los van bij welke ouder je kind verblijft.
Negatieve gevolgen hebben rechtstreeks invloed op het concentratievermogen van je kind. Voor veel tieners en pubers is deze periode al uitdagend genoeg, zonder de pittige extra’s. Aanvaard geschillen en laat discussies wachten tot na de examens.
Praat met je kind over waar hij zelf het beste kan studeren én wat hij nodig heeft om zich zo goed mogelijk te concentreren, met of zonder een wissel tijdens de examens. Durf de context in vraag te stellen, kijk of wisselen van leeromgeving voor jouw kind extra belastend is of niet en vooral: knoop dit gesprek ook aan met je tiener! Stel de vraag of het lukt met de wissel en wat je kind deze periode extra nodig heeft. De kans is groot dat je kind dit niet uit zichzelf met je deelt om jou te sparen of om niet voor extra gedoe te zorgen. Pols wat je kind zelf als meest ideale situatie schetst om zich op de examens te kunnen richten.
Studeert je kind beter in het milieu van de andere ouder? Of net bij jou? Neem het niet persoonlijk. Maak er geen afrekening of concurrentiestrijd van. Jouw kind moet in de beste omstandigheden studeren om goede resultaten te behalen, niet jij. Dat vraagt flexibiliteit van al de partijen.
Luister naar de behoefte van je kind én handel ernaar binnen je eigen mogelijkheden. Hulp nodig? Schakel een bemiddelaar in, een buur, vriend, familielid of neem een hulpverlener onder de arm om in het belang van je kind en de examen de puzzel te leggen.
Ook als je onderling geen afspraken kan maken met de andere ouder over structuur zoals slaapuur, aantal studeeruren en wat wel of niet als ontspanning kan, kan je misschien wel de kloof tussen beide studiemilieus wat dichten door dit gesprek met je kind.
Voor sommige kinderen vraagt de wissel deze periode extra veel en biedt het meer rust en structuur om niet van omgeving te switchen.
Je kan ook voor een neutrale plek als leeromgeving kiezen: de school of de plaatselijke bibliotheek biedt tijdens deze periode ook veel extra mogelijkheden. Enkele uren gericht studeren in een rustige omgeving heeft meer effect dan urenlang hangen of afgeleid worden. Bovendien is je taak als ouder tijdens deze periode niet de meest dankbare en kan een andere omgeving ook net die extra hulp zijn die het voor jou dragelijker maakt.
Je hebt geen vat op hoe en onder welke omstandigheden er bij de andere ouder gestudeerd wordt, maar wél op de communicatie met je kind. Alleen al door dit gegeven in vraag te stellen, bied je (h)erkenning aan je kind. Dat draagt bij tot weerbaarheid en veerkracht, allemaal eigenschappen die helpen om stevig in het leven te staan en op te groeien, zeker in een scheidingssituatie.
Aan de meelezende leerkracht een kleine extra… De school is normaalgezien een stabiele, veilige en neutrale plek. In tegenstelling tot de ouders bij wie de kinderen in verblijfsco-ouderschap zitten, zie jij als leerkracht de kinderen wel wekelijks. Kort even checken hoe het kind de examens ervaart in de scheidingssituatie en of het praktisch lukt om te studeren in verschillende milieus, kan een wereld van verschil betekenen in het ‘zien’ en mee dragen van het kind en de eigenwaarde. (Tante, buur, vriend aan huis …: voel je niet uitgesloten, ook de ouder in kwestie kan soms een schouderklop of ruggensteun gebruiken!)
Ben jij de ouder die je kind kort houdt, goed opvolgt en sterk begeleidt en vind je dat de andere ouder daarin tekort schiet? Laat dit los in vertrouwen dat het goed komt. Als het nu niet is, dan wel ooit. Iedereen heeft zijn of haar kwaliteiten. Het is aan je tiener om zelf verantwoordelijkheden te leren nemen en zelfstandigheid te vinden. Stap voor stap.
Als je bedenkingen hebt bij de leeromgeving (of opvoeding) van de andere ouder, kan je wél nog steeds vertrouwen uitstralen naar je kind. Je geloof in hem/haar én jezelf is zeer veel waard, daar hoef je de andere ouder niet bij te betrekken!
Tijdens deze presatiegerichte periode is positiviteit en aanmoediging erg welkom. Stress van jou is extra stress voor de student in huis. Hang desgewenst het huis vol met affirmaties voor je tiener, maar stiekem ook voor jezelf. Lees, herlees, adem en relax!
Hoe meer je in jezelf gelooft, hoe beter je dit kan doorgeven en uitstralen als vitamine voor het brein. Doen!
Extra vaardigheden en voordelen
Studerende tieners en pubers vragen veel loslaten. Als er nu één ding is wat je als ouder sneller leert in scheidingssituaties dan is het wel dit. Zeker als de scheiding al jaren geleden plaatsvond, is dit een skill die je vast beheerst intussen.
Heb je er al bij stilgestaan dat de examenperiode met wissels maar half zo lang duurt? Misschien heb je geluk met de vakken die jij mag ondervragen.
Hoogstwaarschijnlijk heeft je tiener betere probleemoplossende vaardigheden ontwikkeld door de complexere familiedynamiek. Had je dit zo al eens bekeken?
Ook heeft je kind intussen een expertise opgebouwd in onafhankelijkheid als reactie op de uitdaging van opgroeien in een scheidingssituatie. Nog een waardevolle extra! Misschien lukt het wel aardig om zijn of haar plan te trekken, los van jou én van de andere ouder. Een overlevingstechniek dankzij de gescheiden situatie die tijdens de examenperiode erg dankbaar is.
Een laatste troef is die van humor! Door te lachen komen er extra endorfines vrij, dat zijn de ‘feel-good’ chemicaliën in de hersenen die helpen om stress en angst te verminderen. Humor is een krachtige fysische ontspanning, geweldig luchtige uitlaatklep en heerlijke schep die je bij stress er zomaar bovenop krijgt! Het kan zelfs echt helpen voor de emotionele impact van een scheiding én de druk van de examens. Haal die pruiken boven, de beste mopjes, kijk samen naar een komedie, speel een dwaas gezelschapsspel, hang mopjes op in huis, bekijk grappige filmpjes en haal je beste imitaties en vermommingen boven.
Een fijne examenperiode gewenst!
