Het slechte nieuws over slaap bij tieners: zoveel uur slapen ze gemiddeld te weinig per nacht
Waarom hebben tieners meer slaap nodig?
Volgens de wetenschappelijke literatuur hebben adolescenten (14 tot 18 jaar) tussen de 8 en 10 uur slaap per nacht nodig. “En die 8 uur is een lage ondergrens,” zegt Anneke Vandendriessche, onderzoekster aan de UGent, die voor haar doctoraat onderzocht hoe het gesteld is met de slaap van jongeren. Ze raadt dan ook minstens 9 uur slaap aan voor deze leeftijdsgroep. Toch haalt bijna 60% van de tieners deze 8 uur per nacht niet. Uit het onderzoek “Jongeren en Gezondheid” (HBSC Vlaanderen) blijkt dat 59% van de jongens en 56% van de meisjes met structureel slaaptekort kampt.
Tieners hebben deze slaap niet alleen nodig voor hun fysieke ontwikkeling, maar ook voor hun mentale welzijn. Slaap is cruciaal voor het reguleren van emoties, concentratie, en het verwerken van wat ze op een dag geleerd hebben. Dus als je tiener te weinig slaapt, kan dat grote impact hebben op zijn/haar schoolprestaties, humeur, en zelfs algehele gezondheid.
Waarom slapen tieners zo weinig?
Het antwoord is een combinatie van biologie, technologie en sociale druk. Hier zijn de belangrijkste redenen waarom je tiener veel te weinig uren doorbrengt in bed:
- Veranderde biologische klok
Tieners ervaren een natuurlijke verschuiving in hun biologische klok, waardoor ze pas later in de avond moe worden. Dit is geen kwestie van “lui” zijn, maar een biologisch proces dat hun slaapritme verschuift. Helaas moeten ze door vroege schooltijden vaak wakker worden voordat hun lichaam hier klaar voor is. - Schermtijd en sociale media
De digitale wereld maakt het lastig om af te schakelen. Het blauwe licht van smartphones en laptops onderdrukt de productie van melatonine, het hormoon dat je helpt in slaap te vallen. Sociale media spelen hier ook een grote rol. Vooral populaire tieners, zo suggereert recent onderzoek, hebben de neiging om nog slechter te slapen. Ze voelen een constante druk om verbonden te blijven en actief te zijn op sociale media, wat hen wakker houdt tot diep in de nacht. - School- en huiswerkstress
Veel tieners staan onder enorme druk om te presteren. Lange dagen op school, gevolgd door huiswerk, buitenschoolse activiteiten en soms bijbaantjes, zorgen ervoor dat er weinig tijd overblijft om tot rust te komen.
Wat zijn de gevolgen van chronisch slaaptekort?
Volgens Anneke Vandendriessche is het essentieel dat tieners voldoende slapen, omdat slaaptekort grote gevolgen kan hebben voor hun fysieke en mentale gezondheid. Chronisch slaaptekort kan leiden tot concentratieproblemen, slechtere schoolprestaties en een verminderde weerstand. Daarnaast kunnen tieners door een slaaptekort vatbaarder worden voor emotionele problemen, zoals depressie en angst. “Als je tiener overdag moe is of in het weekend de behoefte voelt om lang uit te slapen, dan is dat vaak een teken dat ze structureel slaap tekortkomen,” waarschuwt Vandendriessche.
Hoe help je je tiener meer te slapen?
Nu je weet hoe ernstig het probleem is, vraag je je waarschijnlijk af: Hoe krijgt mijn tiener meer slaap? Hier zijn een paar tips:
- Creëer een slaapvriendelijke omgeving
Zorg dat de slaapkamer donker, koel en rustig is. Dit kan helpen bij het sneller in slaap vallen. - Stel een digitale avondklok in
Beperk schermtijd minstens een uur voor het slapengaan. Dat geeft de hersenen de kans om te ontspannen en zich voor te bereiden op de slaap. - Maak van slaap een prioriteit
Bespreek met je tiener het belang van voldoende slaap en probeer zijn/haar dag zodanig te plannen dat hij/zij eerder naar bed kan. Dit betekent soms moeilijke keuzes maken, zoals minder tijd besteden aan sociale media of videogames.
Slecht nieuws, maar met hoop
Het slechte nieuws is dat bijna 60% van de tieners structureel te weinig slaap krijgt, maar er is ook goed nieuws. Jij kunt als ouder helpen om daar verandering in te brengen! Met wat aanpassingen in de slaapgewoonten, zoals het beperken van schermtijd en het prioriteren van slaap, kan je tiener weer uitgerust en energiek zijn – en dat heeft grote voordelen voor zijn/haar fysieke en mentale gezondheid.