Tieners beginnen vaak te experimenteren met alcohol uit nieuwsgierigheid, om erbij te horen en om stoer te zijn, maar ook uit verveling of omdat ze niet durven te weigeren vanwege de groepsdruk. Om die redenen is het eigenlijk extra belangrijk om als ouder(s) al een gesprek over alcoholgebruik te beginnen voordat je puber een ‘echte puber’ wordt.
Hoe jonger een puber begint met drinken, hoe groter het risico op verslaving en hoe groter de hersenschade kan zijn. Om die reden wordt het tegenwoordig ook afgeraden om alvast in een veilige omgeving (thuis) kinderen te leren om met mate te drinken.
Geen alcohol thuis
Inmiddels is duidelijk geworden dat kinderen die thuis alvast wennen aan alcohol juist meer en jonger gaan drinken buitenshuis. Het is nu ook verboden om alcohol te schenken of verkopen aan jongeren onder de 16 jaar, waardoor je als ouder die regel thuis ook in kunt voeren.
Die regel heeft de meeste kans van slagen als je die al duidelijk maakt voordat je puber zijn of haar eerste slok alcohol drinkt. Er zijn veel ouders die een beloning in het vooruitzicht stellen om hun puber te motiveren om alcohol te weigeren, bijvoorbeeld door een bijdrage aan autorijles.
Dat werkt ook bij een anti-rookbeleid, met name bij pubers die moeite hebben om te weigeren door de groepsdruk. Ze kunnen nu namelijk een hele goede reden opgeven waarom ze nee zeggen: ‘Als ik niet rook en drink tot mijn achttiende krijg ik mijn rijlessen betaald en dat wil ik graag, dus nee, ik doe niet mee. Mijn ouders hebben een hele goede neus, dus die merken het toch als ik het stiekem zou doen.’
Het kan hen standvastiger maken, waardoor ze minder snel bezwijken onder groepsdruk. Als jouw puber veel omgaat met anderen die alcohol drinken, zal hij of zij aangeven dat ‘iedereen drinkt’ en daarover met je proberen te onderhandelen. Geef aan dat jouw regel blijft gelden, maar dat je ook aan andere ouders gaat vragen welke regels zij hebben. Zo laat je zien dat je wel open staat voor eventuele verandering van de regels en erover in gesprek wilt gaan, maar dat je tot die tijd aan jouw regel vast houdt.
Wees een rolmodel
Laat je niet zomaar onderuit praten en bedenk hoe je zelf als puber was. Je keek toen waarschijnlijk ook vooral naar degenen die allemaal dingen wel mochten, en negeerde de kinderen die nog minder mochten dan jij. Zo werkt het (puber)brein nu eenmaal. Dat gaat op zoek naar informatie die past in het gewenste plaatje.
Vraag ook daadwerkelijk na bij andere ouders hoe zij het aanpakken, een gezamenlijk beleid maakt sterker. Dat hoeven niet per se de ouders van de vrienden van jouw puber te zijn, het kunnen ook ouders van andere pubers zijn.
Als ouder zet je ook rondom roken, alcohol en drugs een rolmodel neer. Als je zelf veel rookt en drinkt, zal jouw puber dit als ‘normaal’ beschouwen en sneller geneigd zijn om zijn of haar eigen rook- en drinkgedrag te bagatelliseren. ‘Ik rook maar een pakje per week, moet je mijn moeder zien, die rookt een pakje per dag!’
Zoek samen informatie
Het helpt als je samen met je puber informatie inwint over de gevaren van roken, drinken en drugsgebruik. Het kan dan gek voelen om beperkende regels in te stellen als je zelf veel gebruikt, maar daarover kun je uitleg geven: ‘Ik baal ervan dat ik nu verslaafd ben en zou willen dat jij dat niet hoeft mee te maken.’
Zoek samen uit wat het effect van gebruik is op een brein dat nog in ontwikkeling is, en geef toe welke nadelen jij zelf ervaart (bijvoorbeeld een verminderde conditie, slechte concentratie en geldverspilling). Benadruk daarbij dat je als ouder wenst dat je puber dit beter zal aanpakken dan jij zelf hebt gedaan, en prijs hem of haar als dat ook lukt. Er is niets mis met het versterken van de eigenwaarde van je puber door hem of haar positief te vergelijken met jouw slechte gewoontes.
Opgelet voor 'indrinken'
Helaas zijn er steeds meer jongeren die zulke grote hoeveelheden alcohol in korte tijd drinken, dat ze in een comateuze toestand belanden. Geen enkele ouder wil in de situatie terechtkomen waarin zij gebeld worden door het ziekenhuis en hun puber in een ziekenhuisbed treffen.
Dat zogenaamde ‘comazuipen’ komt vooral voor bij jongere pubers, die met vrienden ergens gaan ‘indrinken’ of ‘voordrinken’ en daarbij flessen sterke drank meenemen. Als er in korte tijd veel sterke drank genuttigd wordt, kan een jonge puber al snel in een comateuze toestand raken, terwijl de puber zelf het idee heeft dat hij of zij niet zo heel veel gedronken heeft.
Leg al aan een beginnende puber uit dat dit fenomeen bestaat en dat dit sneller gebeurt dan zij zelf door kunnen hebben. Ook hierbij geldt dat het belangrijk is om als ouder al jong de regels rondom drankgebruik uit te leggen.
