Teleurstellende resultaten op het rapport, verwijten van ouders of leerkrachten, telkens opnieuw te horen krijgen dat je dingen fout doet, doelen niet kunnen bereiken … dat doet het zelfvertrouwen geen goed, waardoor prestaties nog meer uitblijven. Het wordt een vicieuze cirkel. Hoe geraakt je tiener hier uit? En hoe gaat je tiener beseffen dat hij ook talenten heeft?
Talenten komen pas boven in de juiste omgeving
Alle tieners hebben talenten, ook zij die thuiskomen met een teleurstellend rapport. Maar talenten komen pas boven in de juiste omgeving. En daar zit dikwijls het probleem. Als een tiener in een onderwijsvorm (TSO, ASO, KSO of BSO) zit die niet bij zijn natuurlijke vaardigheden past, een foutieve omgeving voor hem dus, dan gaat hij onderpresteren en denken dat hij dom is.
“Als je een vis beoordeelt op zijn vermogen om in een boom te klimmen, zal hij zijn hele leven denken dat hij stom is.” – Einstein
Sommige jongeren moeten krampachtig in het ASO blijven van hun ouders. Dat is alleen maar een goed idee als ze van nature goed kunnen stilzitten, analyseren, samenvatten, memoriseren, werken op de manier die aangeleerd wordt.
Is een tiener echter een doener die het beste bijleert door te doen, het liefst werkt volgens zijn eigen logica, een creatieve geest heeft, dan zit hij in het ASO niet in de juiste onderwijsvorm. Dan moet er verder gekeken worden naar een andere onderwijsvorm (BSO, KSO, TSO) die beter aansluit bij de natuurlijke talenten en de automatische informatieverwerking van de tiener.
Foutieve redenen om in een onderwijsvorm te blijven die niet bij een tiener past
Alle ouders willen gelukkige tieners en dat kan pas als een tiener mag zijn wie hij van nature is! En als een tiener dus kan bijleren via een onderwijsvorm die bij hem past. Zo kan het zelfvertrouwen verder groeien.
Spijtig genoeg wordt de eigenwaarde van sommige ouders opgekrikt zolang hun tiener maar in het ASO kan blijven, want dan zou de opvoeding goed gelukt zijn en zou de tiener meer succes hebben in de toekomst … Het geluk van hun tiener is plots bijzaak.
Het gebeurt ook dat de tiener zélf in het ASO wilt blijven terwijl deze onderwijsvorm niet bij hem past. Om de verkeerde redenen. Omdat hij daar vrienden heeft, of omdat hij denkt dat hij dan meer waardering krijgt van buitenaf. Ook in dit geval wordt niet gekeken naar zijn natuurlijke vaardigheden. Natuurlijke vaardigheden geven juist energie én daar zit het grootste potentieel om te groeien.
Bij "Vaste Mindset" ligt faalangst op de loer
Uiteraard zijn er ook andere redenen waarom een tiener denkt niets te kunnen.
Zo zijn er tieners die hard zijn voor zichzelf, ze stellen onrealistische hoge eisen als het gaat over het maken van fouten. Negatieve feedback komt bij hen over als een bedreiging, terwijl ze het eerder zouden moeten zien als een leerpunt. Ze hebben een “vaste mindset” en denken dat hun kwaliteiten onveranderlijk zijn.
Gelukkig kan een “vaste mindset” nog veranderen in een “groeimindset” door het inzicht dat intelligentie, vaardigheden en talenten ontwikkeld kunnen worden door inspanning en hard werken. En daar hoort het maken van fouten nu eenmaal bij.
Talenten laten benoemen
Tieners die denken “niets te kunnen” hebben ook baat bij een talentencoach die verder kijkt dan schoolse vaardigheden.
Talenten zoals “Meetrekker” (een enthousiast persoon die anderen kan motiveren om mee te doen), “Grenzenverlegger” (iemand die telkens wilt verbeteren, die houdt van uitdagingen), “Ideeënfontein” (iemand die goed is in het verbinden van dingen die op het eerste zicht niets met elkaar te maken hebben) ... zijn heel nuttige vaardigheden, ook in het beroepsleven later.
Wanneer hun natuurlijke vaardigheden (dus talenten) benoemd worden, voelen tieners zich gezien in wie ze werkelijk zijn en beseffen ze dat er nog vele vaardigheden bestaan naast de schoolse vaardigheden! Het geeft hen een houvast om keuzes te maken in hun verdere leven.
