‘Soft skills’ voor kinderen: onmisbaar in de toekomst
Wat zijn 'soft skills'?
'Soft skills' zijn menselijke vaardigheden zoals: creativiteit, zingeving, samenwerken, dankbaarheid, veerkracht, zelfinzicht, probleemoplossing en emotionele competentie. Het zijn vaardigheden die in het verleden soms als ondergeschikt gezien werden aan de 'hard skills' (bijvoorbeeld: het vergaren en reproduceren van kennis, analytisch denken, technische vaardigheden) en beschrijven het vermogen om met jezelf, anderen en uitdagingen om te gaan.
Hoewel we voor bijna alle taken onze beide hersenhelften gebruiken, worden 'soft skills' voornamelijk geassocieerd met de rechterhelft van ons brein. De rechterhersenhelft is niet-lineair, emotioneel, holistisch, intuïtief en levert een grotere bijdrage dan de linkerhersenhelft bij o.a. verwerking van emoties en creativiteit.
Waarom hebben we deze vaardigheden nu meer nodig?
De wereld ondergaat een technologische en digitale revolutie en dat zorgt voor een verschuiving in noodzakelijke vaardigheden. Het analytisch denken blijft belangrijk, maar is niet meer toereikend en voldoende. De mens onderscheidt zich namelijk enkel nog van de technologische ontwikkelingen door de typisch menselijke 'soft skills'. Op termijn zullen veel banen verdwijnen en volgens hoogleraar onderwijspsychologie Paul Krischner krijgen tweederde van onze kinderen later een job die wij nu nog niet kennen.
We verschuiven van een maatschappij die logische, analytische kwaliteiten vooropstelde naar een samenleving waar inventieve en empathische eigenschappen belangrijk zullen zijn. In de huidige wereld komen andere talenten op de voorgrond: het vermogen zich in te leven in de ander, terug te veren bij tegenslag, affiniteit met zingeving, emotiebegrip, creativiteit en flexibiliteit in de omgang met uitdagingen ...
Het belang van aandacht voor 'soft skills' in de opvoeding
Kinderen en jongeren die bedreven zijn in 'soft skills' zullen in de toekomst meer dan een streepje voor hebben. En wat is er eigen aan 'vaardigheden'? Juist ja, ze kunnen aangeleerd worden. Hoog tijd dus om onze kinderen en jongeren bij te staan in dit proces. Kinderen die beschikken over vaardigheden zoals 'emotionele competentie', 'dankbaarheid' en 'veerkracht' ervaren meer voldoening en meer succes in het leven.
Grotere aandacht voor deze vaardigheden zorgt niet alleen voor een verandering in het leven van een individu, maar kan ook voor belangrijke en noodzakelijke maatschappelijke kenteringen zorgen. Wanneer we kinderen bijvoorbeeld betere emotionele vaardigheden kunnen aanleren, zorgt dit voor meer verbinding met anderen en een hogere frustratietolerantie- ook op volwassen leeftijd. En daar hebben we in deze wereld echt nood aan.
Enkele algemene tips voor ouders
We weten niet hoe onze leefomgeving er in de toekomst zal uitzien. We hebben wel een steeds beter zicht op welke vaardigheden bijdragen aan meer succes en een hoger welbevinden in het nieuwe tijdperk. Wat kan je als ouder zoal doen om in de opvoeding van je kind aandacht te besteden aan 'soft skills'?
- Wees een rolmodel. Kinderen leren voornamelijk door observatie: kinderen leren door te kijken hoe anderen iets doen. Ouders vormen daarbij een krachtig rolmodel. Ouders die zelf bedreven zijn in 'soft skills' kunnen deze vaardigheden ook beter overbrengen naar hun kinderen. Sommige ouders zijn bedreven, maar tonen hun vaardigheden te weinig aan hun kinderen. Het is belangrijk om te verwoorden naar je kind toe hoe je situaties aanpakt. Wanneer we kijken naar de vaardigheid 'veerkracht', kan het bijvoorbeeld helpend zijn om naar je kind toe te zeggen: 'Ik heb morgen een presentatie, ik ben wat zenuwachtig, maar ik geloof dat het me zal lukken. Ik oefen nog eenmaal en ga vanavond even lopen om me te ontspannen'. Zo leren kinderen hoe je zelf moeilijke situaties aanpakt en zullen ze meer geneigd zijn om deze helpende gedachten en competenties over te nemen.
- Geef je kind ruimte om te experimenteren (én dus te leren). Het onder de knie krijgen van 'soft skills' lukt enkel wanneer je je kind de ruimte geeft om te experimenteren. Want vaardigheden aanleren lukt enkel wanneer kinderen en jongeren voldoende mogelijkheden hebben om te oefenen. In moeilijke periodes kan je de focus op vaardigheden beter loslaten: kinderen en jongeren leren namelijk niet bij wanneer ze daar op dat moment de ruimte en energie niet voor hebben.
- Maak gebruik van hun honger naar creativiteit. Kinderen leren vaardigheden gemakkelijker aan wanneer gebruik gemaakt wordt van spel en creatieve hulpmiddelen. We zien bij kinderen vanaf de vroege kindertijd een verbazingwekkend natuurlijk potentieel om door middel van spel bij te leren over de wereld. Voor het aanleren van 'soft skills' bestaan verscheidene fijne materialen op kindermaat. Probeer het aanleren van vaardigheden aantrekkelijk te maken: wakker hun creativiteit aan door vrij spel in de natuur, speel educatieve gezelschapsspellen, ga op zoek naar een fijn boek, organiseer een knutselactiviteit rond een bepaalde vaardigheid ...
- Geef je kind (en jezelf) tijd. Het aanleren van vaardigheden gebeurt met vallen en opstaan. Leg de lat voor je kind en jezelf niet te hoog. Kleine stappen in de goede richting, maken vaak een groot verschil. Schoolse vaardigheden leert je kind op eigen tempo, zo is het ook voor emotionele vaardigheden. Focus op wat goed gaat, breng in kaart welke vaardigheden ontbreken, en probeer op een rustig tempo te werken aan wat moeilijker gaat.
Dit artikel verscheen eerder op alotofmom. Meer tips en inspiratie over het aanleren van ‘soft skills’ kan je vinden via Lot.
