De laagste cijfers op het rapport krijgen de meeste aandacht van ouders. Het is haast een natuurlijke reflex. Zowel in de schooltijd als in het beroepsleven worden mensen voortdurend gewezen op VERBETERPUNTEN. Want om een betere versie van jezelf te worden, zou je je zwaktes moeten verbeteren. De probleem-oplossende aanpak.
Lang werd gedacht dat we, zodra we weten wat er misgaat, waar de beperkingen liggen, de sleutel in handen hebben om de situatie positief om te keren. Nochtans zorgt aandacht voor beperkingen en tekortkomingen voor een negatieve sfeer, demotivatie en vermindering van het zelfvertrouwen en minder energie.
Extra oefeningen krijgen voor dat moeilijke vak, naar de bijles moeten ...het vreet energie.
Nieuwe aanpak stimuleert de groei
Stromingen zoals de positieve psychologie, waarderend onderzoek en de sterke punten-benadering stellen de probleem-oplossende benadering in vraag. Hun vertrekpunt is niet de tekortkoming, maar alles wat wél goed gaat en deze versterken. Want door de focus te leggen op wat er wél goed gaat, op succeservaringen, ontstaat er nieuwe energie om ook de tekortkoming anders aan te pakken. De motivatie zal veel groter zijn om te groeien en zich verder te ontwikkelen.
Slechte punten zomaar negeren?
Tuurlijk niet. Maar eerst zou je stil moeten staan bij een aantal goede cijfers op het rapport en bespreken waarom het juist daar wel goed gaat. Welke vaardigheden zijn hier aan bod gekomen om tot een goed resultaat te komen?
Breng vervolgens de vakken waar de jongere moeite mee heeft in kaart, vraag waarom iets niet goed lukte, laat hem zélf een kritische blik werpen op zijn eigen prestaties.
Het is dus wél zinvol om zijn tekortkomingen te kennen, want als hij hiervan bewust is, kan hij oplossingen zoeken hoe hij deze volgende keer anders kan aanpakken via de vaardigheden die hij al bezit. Dus de natuurlijke vaardigheden (=talenten) die zorgden voor succeservaringen.
Voorbeeld: Goede punten voor Nederlands en slechte punten voor Geschiedenis. Jonas heeft een creatieve geest en een aanleg voor talen. Hij heeft goede punten voor het vak Nederlands, omdat dit trimester de nadruk lag op het schrijven van verhalen. Zijn fantasie én brede woordenschat zijn de natuurlijke vaardigheden die voor een mooi cijfer zorgden. Hij had veel plezier in het verzinnen van deze verhalen rond een thema.
Het vak geschiedenis is teleurstellend, hij vindt dat zo saai en had er geen energie voor.
Hoe kunnen we zijn vaardigheden fantasie/creativiteit en brede woordenschat inzetten voor geschiedenis zodanig dat hij wél de energie heeft om eraan te werken? Jonas komt zelf met het idee om de teksten uit het geschiedenisboek met grappige tekeningen en de verhalen te herschrijven op zijn manier, zodat hij het makkelijker kan onthouden. Op deze manier heeft hij wél energie om met geschiedenis bezig te zijn.
Sleutel voor positieve veranderingen
Ga je niet uit van tekortkomingen maar neem je de natuurlijke vaardigheden als uitgangspunt, dan zal de jongere meer plezier hebben om deze verder te ontwikkelen en bevestigd zien dat hij ergens goed in is. Dit is wezenlijk voor het zelfvertrouwen en motivatie. En laten plezier, zelfvertrouwen en motivatie nu net de basis zijn van het gevoel van ‘alles aankunnen’ en ‘goed in je vel zitten’.
Zouden we hier dan de sleutel hebben gevonden om jongeren te motiveren? Ook om met de lastige vakken aan de slag te gaan? Ik ben er van overtuigd!
