Way back stond Aatje in de hoek jennend bijna, lachend, weglopend, uitdagend tot ik ging dwingen, mijn macht volledig uitspeelde. Het bleef maar aan de gang en het eindigde nooit met een positief gevoel, ik betwijfel of ze er iets opbouwend van leerde...
In een vorig blogje 'Jij ben een stoute mama' vertelde ik hoe het soms leek alsof ik een eeuwigdurende strijd voerde met mijn temperamentvolle, vurige Aatje.
Waarom? Daarom!?
Verplichte opdrachten op school vallen consequent in het ‘ik doe ze niet’-vakje als Aatje ze niet leuk vindt (en Aatje is nogal kieskeurig). Zolang the bigger picture niet duidelijk is, valt daar ook weinig aan te doen, tenminste zonder straffen in het vooruitzicht te stellen. En dat laatste is hier een ‘no go’. Ik streef ernaar mijn kids op te voeden zonder ‘het moet nu eenmaal’, ze mogen zelf kiezen om iets te doen, omdat ze het WAAROM ervan begrijpen. Makkelijk is dat niet ... en al helemaal niet in een klassikaal verband waar alles aaneenhangt van de ‘je moet of anders slechte punten’.
Op school ontbreekt dikwijls de tijd om grondig uit te leggen waarom er best geoefend wordt op pakweg cirkeltjes maken met de pengreep (want het begint al jong, dat ‘moeten’). Als je uitlegt dat ze daardoor later letters kunnen vormen, en dus woorden kunnen schrijven… dan ontvouwt een sprookjeswereld van zelf verzonnen verhalen die ze eigenhandig kunnen neerpennen zich voor hen. Dat is hoe ik mijn Aatje aan het werk krijg..
Je raadt het al: het is dus uitleggen, uitleggen, en nog eens uitleggen. Bv. de niet-aflatende zeurstroom over ‘waarom Aatjes favoriete snacks op zijn ‘, kan ik niet zomaar beantwoorden met ‘omdat je ze allemaal opgegeten hebt.’ Want dat is trappen op Aatje lange teentjes en levert al gauw een tegenverwijt op ‘neen, dat is omdat jij er niet genoeg hebt gekocht en dat doe je expres, mama‘.
Uitleggen dat de snacks op het boodschappenlijstje staan en bij het eerstvolgende winkelbezoek worden aangekocht , kan het leed al een pak verzachten omdat Aatje zich erkend voelt en er rekening met haar noden gehouden wordt.
Afleiding en humor
Afhankelijk van de hevigheid van de explosie uiteraard, is er niets zo effectief om de lucht te doen opklaren als humor. Bv. ‘s avonds de vaststelling dat Aatjes favoriete hondjespyama in de was is. Dit kan aanleiding geven tot serieuze scènes en sowieso wordt ieder alternatief afgewezen. Gek soms hoe lang we nog proberen Aatje te overtuigen van een andere keuze, die poezenpyama is toch ook supercool, niet? Echt niet?! We weten immers al lang dat Aatjes sterke willetje zich niet laat ompraten.
Een magische ingreep in de zin van ‘Ik tover ons allemaal om in puppies’ gevolgd door uitgebreid poepjesgesnuffel en puppygeluiden, doet de sfeer omslaan. Dikwijls zal Aatje na de eerste verwondering gezwind meedoen en beginnen giechelen. Want ja dat hebben ze dan ook weer die schatjes: een rijke fantasie..
Verbindend communiceren
Alle inspanning ten spijt, zijn er momenten waarop de boel toch escaleert.
Met een wild om zich heen stampend Aatje, die dingen gooit en alles bij elkaar brult. Dikwijls eindigt het ermee dat Aatje wegloopt en ergens op de grond gaat zitten of liggen met veel decibels en drama.
Op een moment dat ik zelf genoeg 'zen' ben, kan ik geven wat Aatje nodig heeft: rust (zeker geen terechtwijzingen), erkennen van de emoties (ik merk dat je boos, verdrietig, … bent) en proberen te benoemen van de diepere oorzaak van de bui, haar behoefte.
Ik ga dan meestal zelf op gelijke hoogte zitten en geef zoveel mogelijk empathie. Nu al de les spellen werkt compleet averechts. Als Aatje voelt dat er begrip is en er echt geluisterd wordt, vloeit de spanning al een stukje weg. Dat is het moment dat ik voorzichtig fysiek contact maak, bv. pink tegen pink.. Indien dat toegelaten wordt, even haar handje in de mijne nemen om Aatje uiteindelijk helemaal op mijn schoot te trekken. Eens Aatje zich tegen me aanvlijt, zal ik altijd aangeven dat ik van Aatje hou. Dan is de tijd rijp om ook mijn gevoel en noden te uiten en te vragen hoe we dit samen kunnen oplossen.
Samen op weg
Vroeger stond Aatje op explosiemomenten in de hoek en speelde kat-en muis, jennend bijna, lachend, weglopend, uitdagend tot ik ging dwingen, mijn macht volledig uitspeelde. Het bleef maar aan de gang en het eindigde nooit met een positief gevoel. Ik betwijfel of Aatje er echt iets fundamenteels opbouwend van leerde... Het was dan echt een uitputtingsslag, voor beiden. Nachtmerries van Aatjes kant nadien, en ik die vanbinnen gevoelsmatig een oorlog had gevoerd en leeg was.
Nu wordt Aatje gestimuleerd om zelf ook mee zoeken naar een oplossing, om rekening te houden met anderen en mij. Ik ben niet meer de boeman die het laatste woord heeft. Dat vergt ook wel een leerproces en tijd, want Aatje moet inspanning doen om dingen te begrijpen, zelf verantwoordelijkheid te nemen. Ik herinner me nog dat de standaard oplossing was over pakweg opruimen, ‘ik stel voor dat jij vlug even alles opruimt, mama’.
Nu zegt Aatje ondertussen spontaan al ‘jij zal waarschijnlijk graag hebben dat we samen de boel aan de kant maken, zeker ?‘ We’re getting there slowly…
Zelfzorg
En dan resten er nog de voor mij moeilijkste situaties, zit ik als HSP-er helemaal mee in die negatieve flow als mijn maat vol is. Ik voel de woede even hard in mij koken als in mijn Aatje… En dan, wat doe ik dan?
Ofwel ga ik door het lint (ik moet eerlijk zijn, soms gebeurt dat echt) en verhef ik serieus mijn stem vol dreigementen om dan binnen de picoseconde te beseffen wat er gaande is, want uiteraard maakt dat het drama nog veel groter. In dit geval excuseer ik mij ook altijd oprecht en schakel ik over naar de zit neer-empathie-fysiek contact techniek.
Ofwel -en dat is een wondermiddel eigenlijk- kondig ik aan dat mijn hoofd te vol wordt en ik even rustig wil worden, waarna ik me even afzonder en/of me afsluit van de situatie. Deze werkt dus grandioos, het zorgt voor mijn kalmte en een daling van spanning, ook bij Aatje, waarna veel makkelijker terug liefdevolle verbinding mogelijk is (zie hierboven) en we de dingen rustig samen uitpraten. Het lukt Aatje hierdoor al goed om helemaal op eigen houtje te achterhalen vanwaar haar uitbarsting kwam…
En wat met mijn andere meer introverte dochters?
Er is Aatje, de extraverte, en dan zijn er Emmetje en Elletje die eerder introvert zijn.
Zeker Emmetje was toen ze jonger was bijzonder spaarzaam met woordjes. Nu nog krijg ik er letterlijk weinig uit op heftige momenten. Dat heeft echt zoeken gevergd om haar van het non-verbale meer naar het verbaal communiceren te krijgen en om haar te leren uitdrukken wat er speelt bij haar.
Bij Elletje en Emmetje is de uitleg over WAAROM ook belangrijk, maar het mag vooral niet te lang duren en het is liefst concreet, niet in al te grote concepten spreken, gewoon logisch verstaanbaar maken.
Bv. groenten eten is belangrijk omwille van de vitamientjes en die zorgen ervoor dat we gezond blijven, werkte voor geen meter. Wel als hun bordje voor hen staat: 'Dit zijn vitamientjes, die zorgen ervoor dat je buikje minder pijn doet wanneer je moeilijk naar het grote toilet kan gaan'. Ik laat ze ook mee kiezen wat we eten met de afspraak dat er steeds groentjes bij zijn en ze die ook zoveel mogelijk opeten.
Mijn 3 dochters zijn dus heel verschillend, maar ik heb gezien hoe ze gegroeid zijn en hoe ze zelfs al als kleuter door verbindend communiceren zelf hebben leren uitdrukken wat hen bezig houdt.
Emmetje kan nu gezegd krijgen dat ze bv. hevig lijdt onder een verwijt dat een vriendinnetje in een boze bui eruit heeft gegooid. Of hoe ze de dood van haar kip nog steeds niet verwerkt heeft en nood heeft daar een foto van bij zich te hebben. Of hoe ze bang is als mama en papa een woordenwisseling hebben dat ze gaan scheiden (zoals de ouders van een klasgenootje).
In het verleden had ze wekenlange nachtmerries en toonde ze voortdurend ongewenst gedrag. Ik had de indruk dat ze zo in zichzelf zat opgesloten dat ze niet eens wist hoe ze er uiting moest aan geven, laat staan woorden...
Meer weten over hoogsensitiviteit?
De masterclass Hoogsensitieve Kinderen is dé manier om meer inzicht te krijgen in jouw kind en zijn persoonlijkheidskenmerk. Van hulp voor ontprikkeling, de valkuilen en triggers tot tips voor de best mogelijke ondersteuning. Het wordt allemaal behandeld en uitgelicht aan de hand van video's, een podcast, een downloadbare PDF of een geprint werkboekje.
Boek in de kijker
Dit boek van Nessie De Zitter leert je om je vurig sensitieve kind beter te begrijpen en je eigen handvatten te vinden zodat je op een positieve manier met hen om kunt gaan. Waarom is het opvoeden soms zo'n strijd? Hoe reageer je op driftbuien? En hoe kun je op een constructieve manier met elkaar communiceren? Dankzij de praktische stappenplannen en de vele haalbare tips breng je opnieuw rust in je gezin én help je je vurig sensitieve kind om zijn talenten ten volle tot bloei te laten komen. Nog meer info vind je op www.vurigsensitief.com en www.zitdazo.be
