6933fi.jpg

Wat doe je als je kind overprikkeld terugkomt van school? Een paar tips!

2/10/2023

Dag vakantie, hallo school en bijhorende rush ... Komt jouw kind na school (soms) ook overprikkeld terug naar huis? Bieke Geenen deelt een paar praktische tips om daar mee om te gaan! 

Constant prikkels

In de wereld van school gaat alles terug snel, luid, vol, veel, interessant, stom, nieuw, groot ... Prikkels, constant prikkels. Afwisselend leuke en minder leuke prikkels. Die komen binnen bij je kind. Bij ieder kind. Al zal een hoogsensitief kind nog meer prikkels binnen krijgen en ook dieper en complexer verwerken.

Het aanbod van prikkels is dus gelijk. Het binnenkomen en de verwerking is anders. De filter ontbreekt en alles wat binnenkomt wordt rationeel en vooral emotioneel verwerkt. Ik neem je mee in een voorbeeld. Mee in een hoofd van een hoogsensitief kind:

Het start met een geluid.  Eender welk geluid. Het kind gaat op zoek naar waar het geluid vandaan komt, ondertussen zoeken ze in hun ‘archief’ van klanken naar een vergelijking met geluiden die ze kennen en zo komen ze uit op de kat die krabt aan de achterdeur. Die kat doet hun denken aan thuis en dat ze hun kat en mama missen. En zo werd dat ene onbekende geluid de aanleiding om terug het verdriet van aan de poort te voelen, als een steen in hun buik, als de traan die terug prikt. En dat geluid, dat alleen al, werd niet eens door iedereen opgemerkt.

Ondertussen passeert er een geur. Op zoek naar de geur, komt het kind allerlei herinneringen tegen en maakt het tegelijk ook meerdere associaties. En ook al is de geur niet duidelijk aanwezig, het kan je kind dus doen walgen of wegdromen. Een verhaal dat wordt voorgelezen aan alle kinderen tegelijk geeft voor het hoogsensitieve kind zoveel meer beelden dan de prentjes tonen. Niet alleen beelden, ook het avontuur dat het verhaal vertelt voelt mee als het avontuur van het kind, vol spanning, meer dan wat het kind wil voelen.

Dan valt het kind zijn oog op de norse blik van de juffrouw. Ook dat gaat het kind onderzoeken, want wie weet is die blik wel de schuld van het kind? En het onderzoek gaat verder in het uitzoeken naar hoe het kind ervoor kan zorgen dat de juf zich terug goed voelt. En ga zo maar door...

Hetzelfde aanbod van informatie en prikkels (beelden, geuren, geluiden...), toch een andere beleving, een andere verwerking. Een rollercoaster van denken en voelen met veel te veel loopings, zonder rem.

Overprikkeling dus? Zeker. Uit onderzoek bleek ook dat het binnen krijgen en verwerken van deze continue stroom van prikkels heel veel energie vraagt. Fysieke energie. Zonder zweten, zonder weten, verbruikt een hoogsensitief kind makkelijk evenveel energie als iemand die een marathon loopt. Een schooldag staat zelfs gelijk aan meerdere marathons. Maakt het dat al wat logischer dat je kind ’s avonds uitgeput, leeg, geagiteerd, huilerig, grommend, nors terug aan de schoolpoort wordt afgeleverd?

Als je kind hoogsensitief is, is de kans ook heel groot dat hij die dag vol prikkels heeft overleefd zonder dat de leerkracht het kon zien. Want samen met de boekentas, trokken ze waarschijnlijk automatisch ook hun cameleonjasje aan vroeg in de ochtend, klaar voor school.

En dan is het ‘pleasen’ voor die dag op. Dan gooit hij graag, dankzij jouw onvoorwaardelijke liefde, die cameleonjas op de grond eenmaal thuis. En mag jij het ontgelden, lieve mama en papa.

Ontladen

Het voelt niet fijn, al is het wel de pluim op je hoed, omdat je kind zich zo geborgen en veilig voelt dat hij weet dat hij kan en mag ontladen. Even niet leuk ‘moeten’ zijn is zo bevrijdend. Tranen met overdreven veel snot, roepen met de volumeknop helemaal open, ‘protten’ met een theatraal kantje ...

En het is niet persé zo dat ze verdrietig of kwaad zijn. Ook niet dat de dag verschrikkelijk was of dat de juf niet leuk is. Het was gewoon vaak te veel. Veel te veel. Te veel prikkels, je kind zijn systeem is overbelast. De druk moet eraf en dat gebeurt vaak door roepen, zeuren, protten, hangen, huilen ... Nadien kan het terug helder denken, rustig worden, ‘zakken’, ademen ... Dan kan je terug praten met je kind en ontdek je dat er vaak niets meer écht aan de hand is. Wanneer er wel iets aan de hand zou zijn, ga je het pas kunnen bespreken als je kind ontprikkeld is.

Hoe doe je dat dan? Wat zijn nu de do’s en dont’s om je kind zo snel mogelijk te kunnen laten ontprikkelen? Het zit in kleine details, dus geen moeilijke pedagogische toestanden. Ik zet een paar heel praktische tips graag voor je op een rijtje.

  1. We hebben de neiging om na de schooldag ons kind meteen te bevragen met de meest typische standaard vragen: Hoe was het? Wat heb je allemaal gedaan?
    Meestal krijg je hier een algemeen (‘goed’ of ‘weet ik niet meer’), geen of geen aangenaam antwoord op. Het eerste advies is om je vragen even uit te stellen. Tot wanneer je kind ontprikkeld is. Bijt dus een stukje van je tong af en vervang de standaard begroeting door je kind gewoon zelf op ooghoogte even te vertellen hoe blij je bent hem terug te zien.
    Mocht je kind zelf beginnen vertellen, laat je kind vooral ratelen. Probeer het verhaal niet helemaal te begrijpen wanneer het begint te springen in zijn verhaal. Onthoud voor later die avond waar je even op wilt terugkomen. Herhaal af en toe een woordje zodat het weet dat je wel echt aan het luisteren bent.
  2. Onderweg naar huis bied je je kind eten aan. Weet je nog dat ik het had over die marathon? Wel, het einde van de schooldag staat gelijk aan de eindmeet van die marathon. Het is dus belangrijk om je kleine atleet iets van eten en drinken te geven. Vraag niet: “Moet je een appel?”, geef gewoon die appel terwijl je kind aan het praten is of terwijl je zelf over iets vertelt. Zo een beetje ‘langs je neus weg’ dus. Zie vooral dat hij het niet door heeft, want wanneer je kind zijn suikerspiegel zodanig gezakt is, en hij dus echt nood heeft aan eten, kan het zijn dat hij eten net gaat weigeren.
  3. Bij thuiskomst kan het helpen om een kersenpitkussen of een warmwaterkruik op te warmen en achter zijn rug te leggen, ter hoogte van de schouderbladen. Als je kind even in de zetel zit kan je het zo leggen, dat je kind er tegen kan leunen. Dit geeft ontspanning op een belangrijk punt waar de zenuwbanen samen komen en zal ervoor zorgen dat je kind ook minder pijn in zijn nek en hoofd ervaart na een tijdje, mocht het daar last van hebben.
  4. Schermen! Bewuste ouders zijn als de dood om kinderen aan schermen bloot te stellen. En dat is goed, hoe bewuster hoe beter, zeker als het gaat over wát het kind juist ziet op zo’n scherm. Toch doen ze het ook vaak vanuit de overtuiging dat schermen nog voor meer prikkels zorgen. Als je de programma’s van vandaag vergelijkt met de Snorkels en de Smurfen van vroeger, dan is dat inderdaad een pak flitsender en sneller. Toch zijn schermen net een vorm van ontprikkeling. Want je kind kruipt als het ware in het scherm en is enkel nog bezig met dat beeld. Alle andere prikkels vallen volledig weg. Of reageert jouw kind meteen als je iets vraagt op zo’n moment? Dan heb ik gewoon pech met de mijne... ;-)
    Dus blijf bewust omgaan met die schermen, vooral als het gaat over tijd en inhoud. Maar weet dat het in functie van ontprikkeling echt heel goed werkt om je kind na school bijvoorbeeld een halfuurtje schermtijd te gunnen. Kondig wel op voorhand aan dat de tijd bijna om is, of laat je kind zelf de timer opzetten, zodat het duidelijk is dat jullie een afspraak hebben over deze ‘gunst’.
  5. Ontprikkelen zonder scherm mag natuurlijk ook! Samen de natuur ingaan op zoek naar insecten, schommelen, trampoline springen, lezen, tekenen, met de lego spelen, een badje nemen, kleien, slijm maken,... Gewoon even op zichzelf, verdiept in het spel of de creatie. Eventueel met een koptelefoon op, luisterend naar een verhaal of muziek die hij zelf kiest. Geen paniek, je hoeft dus echt geen knutselatelier te runnen wanneer je ook nog aan de kookpotten moet staan. Ontprikkelen is vaak iets dat best lukt op zichzelf.
  6. Verbinden kan ook ontprikkelend werken. Dus even heel dichtbij op je schoot, knuffelen. Dat kan het hele systeem finaal terug rust geven. Voel zelf aan wanneer dit nodig/goed is. Soms is het systeem nog zo hard overbelast dat een knuffel op dat moment gewoon nog niet als ‘fijn’ ervaren kan worden.

Ventileren

Na al deze tips, zal het systeem de kans hebben gekregen om wat minder gespannen te zijn. Grijp het avondmaal, een korte wandeling, een autorit naar de hobby, het bad aan om te praten over school. Dit om ruimte te geven aan het delen van zorgen, verhalen, vragen ... Om te ventileren dus. Dit kan ervoor zorgen dat je kind die avond beter kan inslapen. Want anders komen die verhalen wanneer het stil is en het eigenlijk tijd is om te slapen. Wat helpt is het stellen van ‘interessante’ en leuke vragen. Ook nu zijn standaardvragen geen ideale optie. Vragen als: op wie is de juf boos geweest vandaag? Met welk kindje heb je het hardst moeten lachen? Waar zit je in de klas? ... zijn vragen die je kind meer zullen uitnodigen om erover in gesprek te gaan. En zo kom je heel wat meer te weten dan: Hoe was het en wat heb je allemaal gedaan?

Mocht je kind na school heel emotioneel zijn, geef je best ruimte aan dat gevoel. Want hoe beter het gevoel er even mag ‘zijn’ hoe sneller het zal ‘zakken’. In die emotie is een gesprek niet mogelijk. Dus erken het gevoel door te benoemen wat je fysiek ziet: waauw dat zijn veel tranen – ik hoor aan hoe je roept dat het misschien een lastige dag was – ik voel aan je knuffel dat je blij bent dat de schooldag achter de rug is – ik hoor je roepen en dat is ok ...

Probeer er niet meteen een emotie aan te koppelen. Want het kan echt ook gewoon de overprikkeling zijn die zijn weg naar buiten zoekt. Zolang je kind niemand pijn doet, is het gewoon een gevoel dat eruit moet. Ik kan me voorstellen dat je hier niet altijd zelf een even fijn/comfortabel gevoel van krijgt, toch is het laten zijn en het erkennen van het gevoel de snelste weg naar rust. En pas in die rust is het mogelijk om samen te bekijken waar die intensiteit vandaan kwam.

Zo, ik wens je heel veel succes! Niet elke tip zal voor elk kind even succesvol zijn. Toch kunnen ze je hopelijk inspireren om te vertalen naar wat wel werkt voor jullie.

Mocht je meer vragen hebben over dit onderwerp, kan je hier terecht of op Instagram waar ik meer van dit soort tips met je deel.

Meer weten?

De masterclass Hoogsensitieve Kinderen is dé manier om meer inzicht te krijgen in jouw kind en zijn persoonlijkheidskenmerk. Van hulp voor ontprikkeling, de valkuilen en triggers tot tips voor de best mogelijke ondersteuning. Het wordt allemaal behandeld en uitgelicht aan de hand van video's, een podcast, een downloadbare PDF.

Masterclass Hoogsensitiviteit
Mama Baas Plus Masterclasses

Boek in de kijker

hoogsensitief ouderschap

In het boek ‘Hoogsensitief ouderschap / Zo blijf je als hoogsensitieve ouder in balans’ lees je hoe je als hoogsensitieve ouder ook goed voor jezelf kan blijven zorgen. Auteur Bieke Geenen laat je kennismaken met negen triggers die hoogsensitieve mensen uit evenwicht kunnen brengen. Ze geeft je heel wat concrete handvatten mee om op een andere manier met je eigen hoogsensitiviteit en die van je kind om te gaan, zodat jullie elkaar beter leren begrijpen en sneller weer rust vinden in jullie gezin.