De wondere wereld van de neus
Op de binnenwand van de neusgaten zorgen trilhaartjes en slijmvliezen ervoor dat virussen en stof afgevoerd worden via de keel naar de maag om vervolgens door het maagzuur te worden vernietigd. Slaagt een virus er toch in de slijmbarrière te doorbreken, dan gaan de slijmvliezen meer slijm produceren. De bloedvaten van de zwellichaampjes die zich in de slijmvliezen bevinden, zetten zich open waardoor de lichaampjes zwellen.
En zo geschiedde. De neus is ‘verstopt’ of begint te ‘lopen’. Door de prikkeling van de slijmvliezen krijg je er de eerste dag heel wat niesbuien bovenop.
Dit houd je het best in je achterhoofd
In ongeveer 15% van de gevallen is koorts het eerste teken van een beginnende verkoudheid. Bij kleine kinderen is de koorts vaak hoger: 39 tot 40 °C is best mogelijk! De derde dag van de verkoudheid verbruik je de meeste zakdoeken. Zorg dus voor een flinke voorraad, want neusloop en neusverstopping zijn dan op hun hoogtepunt! Een lekkende kraan kan daar niet tegenop.
De eerste drie dagen van een verkoudheid zijn de ergste. Daarna verminderen de symptomen en de koorts spontaan. Hoera!
De neusloop maakt dan plaats voor gekleurd (geelgroen) slijm en is minder waterachtig. Dit is normaal. De toediening van een antibioticum is niet nodig. 75% heeft nog symptomen (hoesten en/of neusklachten) na tien dagen. Dit is eveneens perfect normaal. Oké, misschien toch nog even wat extra papieren zakdoekjes gaan halen?
Een zakdoek vol tips…
- Het lichaam lost het meeste zelf op. Gelukkig maar!
- Veel liefde en verwennerij helpt. Tijd voor de kusjessoldaten!
- Tot voor kort werd een lauw bad aangeraden, maar studies tonen aan dat dit geen positief effect heeft.
- Gun je kind voldoende rust en laat het regelmatig drinken, zeker wanneer het koorts heeft.
- Zorg voor lichte maaltijden. Géén fastfood op het menu!
- Bij goed weer mag je kind gerust eens naar buiten als zijn algemene toestand dit toelaat. Houd het wel rustig. Lichte beweging bevordert het afkoelingsproces.
- Kleed de stakkerd niet te warm aan en wikkel hem niet in oneindig veel dekens. Zo kan je kind beter zweten, waardoor het lichaam sneller afkoelt.
- Zorg dat de temperatuur in de slaapkamer rond 20 °C schommelt en de vochtigheidsgraad tussen de 50 en 60%. Vooral in de winter is de lucht in huis vaak droog. Zet een bakje met water op de verwarming en ventileer de kamers overdag voldoende door het raam open te zetten.
- Zet de wieg of de bank niet vlak bij de verwarming.
- Spoel de neus met een zoutwateroplossing. Zo bevochtig je de slijmvliezen waardoor de trilhaarfunctie zich herstelt. Je verbetert bovendien de neusdoorgang door het vastzittende slijm te verdunnen en weg te spoelen. Ook bij droge neusslijmvliezen of droge kamerlucht kunnen een paar druppels ‘s avonds wonderen doen om een betere nachtrust te garanderen.
Hoe reinig je de neus?
Bij een zuigeling maak je het neusje voorzichtig vrij met een wattenstaafje of een schoon zakdoekje gedrenkt in een zoutoplossing (fysiologisch serum) of je gebruikt een druppelteller (een à twee druppels in elk neusgat) om de neus vochtig te houden. Bij een verkoudheid of neusverstopping kun je spoelen.
Er is heel wat te koop bij de apotheker om je hierbij te helpen: Fysiologische wateroplossing in kleine flacons voor de kleintjes, sprays voor de grotere kinderen, neuspeertjes om taaie slijmen te verwijderen. Er bestaan zelfs elektrische neusreinigers.
In de praktijk merken we dat dit niet altijd even efficiënt verloopt. Bij een stevige verkoudheid, komt zeven keer daags de neus spoelen met flacons van fysiologisch water zeer duur uit en heeft weinig effect. De hoeveelheid water in zulke flacons is vaak te klein, waardoor de neus niet grondig wordt gespoeld.
Gouden tips uit de alledaagse praktijk
- Gebruik een groter flesje (100 ml). Gebruik het grotere opzetdopje (zoals op de foto) en niet het fijne opzetstukje om wondjes te vermijden.
- Vul deze met fysiologisch water uit een grote fles (verkrijgbaar bij de apotheek en heel wat goedkoper dan de flacons) of maak je eigen toverwater!* fysiologisch water lichtjes op (tot lauw), zodat het aangenamer is voor het kindje.
- Spoel op deze manier 1 tot 3 keer per dag het neusje.
- Het flesje moet niet steeds leeg zijn. Blijf rustig spoelen tot alle slijmen uit de neus zijn.
- Duw niet te hard op het flesje. Anders komt het water gemakkelijk in de oren terecht.
- Zet het grotere kind boven de wasbak met het hoofd lichtjes zijwaarts gebogen. Hou de kin op de borst en laat hem rustig in en uitademen tijdens het neusspoelen.
- Leg een baby op zijn rug met zijn hoofd goed opzij gedraaid. Zo voorkom je dat het zoute water in de keel terechtkomt.
- Verstuif vervolgens de oplossing in het bovenste neusgat. Draai het hoofd dan naar de andere kant. Verstuif opnieuw in het bovenste neusgat.
- Masseer ten slotte zachtjes de neus van je baby van boven naar beneden toe, om het slijm te verwijderen.
Een fysiologische wateroplossing is te koop bij de apotheker in flacons en sprays. Maar je kunt dit ook zelf maken. Maak dan wel dagelijks een verse ‘cocktail’: los een halve koffielepel zout (2,5 gram) op in 250 ml lauw water (afgekoeld na het koken). Vraag aan de apotheker een druppelteller of een handig flesje om te spoelen.
Wil je graag meer weten over EHBO bij baby's en jonge kinderen?
In onze masterclass 'Eerste hulp bij kleine kinderen (EHBK)' geeft dr. Sofie Vanderoost een basiscursus eerste hulp bij ongevallen bij kinderen. In de verschillende modules legt ze je uit wanneer je best naar de dokter gaat, wat je doet als je kindje iets verkeerds heeft ingeslikt, wat het verschil is tussen verslikken en verstikken, hoe je moet reanimeren … Alle kleine én grote dingen komen aan bod in deze basiscursus EHBK.
Boek in de kijker
Kinderen hebben een extra gave om hun (groot)ouder, oppas of juf te slim af te zijn. Een buil, een schaafwonde, een wespensteek... komen in elk gezin voor. Tijd voor een cursus Eerste Hulp Bij Kleine Kinderen: een uniek boek over eerste hulp bij kinderen van 0 tot 8 jaar. Van banale kwaaltjes of kleine ongelukjes tot levensbedreigende situaties: wanneer moet je een arts inschakelen, hoe plak je een pleister op die moeilijke plek, hoe reanimeer je een baby... Alles wordt uitgelegd aan de hand van handige illustraties en icoontjes.
