Nog bijna een maand om te genieten, maar onderhuids begint het misschien al te kriebelen … Het schooljaar nadert! Of zijn er herexamens die ingepland moeten worden? Geen stress, er is nog tijd.
We zijn aan het voorlaatste deel van het vakantiewoordenboek; het ‘vakantie als gescheiden ouder’-alfabet deel 4! Een reiswoordenboek, een beetje zoals het gidsend woordenboek: EHBO ouders uit elkaar, maar dan voor jou als ouder.
De P van papa, parallel ouderschap, papegaaien, partnerschap, pesten, piekeren, pijn, planning, pleasen, plusouder, positief denken, praten, puberteit en …
Paniekaanvallen
Controle kwijt, geen overzicht, flitsende gedachten, benauwdheid, stress, onrust. Heel het systeem van diegene die dit ervaart, gaat in een emotionele kramp. Lukt het niet om via de ademhaling rustig te blijven, dan neemt het lichaam het over en krijg je een paniekaanval.
Hormonale veranderingen tijdens de puberteit kunnen bijdragen tot stemmingswissels en angstgevoelens. Het kan dus best zijn dat je kind er vroeger nooit last van had, en het nu wel eens voorkomt. Of misschien heb je het zelf ook al ervaren? Ook scheidingssituaties kunnen bijdragen aan angst- en paniekaanvallen. Door de onzekerheid die dit met zich mee kan brengen, nieuwe situaties, of door conflicten. En ja, zelfs in vakantieperiodes. Denk maar aan wissels, opgelegde druk door verwachtingen, te veel prikkels, een onverwachte situatie, een nieuwe gebeurtenis, een buffer die er tijdens het schooljaar wel was en nu wegvalt tijdens de vakantie …
Bij een paniekaanval wordt er gereageerd vanuit angst. Op dat moment is de persoon niet (meer) in staat om aan een eenvoudige oplossing te denken en zo weer rustig te worden. Een paniekaanval kan een paar minuten tot anderhalf uur duren. Het belangrijkste is dat je de ademhaling terug onder controle krijgt. Door zo rustig mogelijk aanwezig te zijn, niet door je ertegen te verzetten of zelf in paniek te schieten of boos te worden.
Dit kan eenmalig voorkomen in een stressvolle situatie of op regelmatigere basis doordat het vat van je kind of jezelf eigenlijk vol zit. Hoe frequent of uitzonderlijk ook, het is belangrijk dat je jouw kind (of jezelf) hierin erkent en erover praat. Al dan niet met een professional.
Perfectionisme
Heb jij de lat voor jezelf als ouder zo hoog gelegd dat je het gevoel hebt te falen als het niet loopt zoals je voorzien had? Heb jij een beeld van het perfecte verloop van de vakantie waar je je graag aan vasthoudt? Lukt dit niet?
Misschien liep het vorige zomer nog gesmeerd met jouw perfect georganiseerde vakantie en moet je nu noodgedwongen de planning bijsturen. Omdat je tiener andere behoeftes heeft. Dat kan je onzeker maken. Het gevoel geven dat jij het niet goed genoeg doet. Wat is er mis? Het liep vroeger wél op die manier …
Perfectionisme kan leiden tot verhoogde spanning in communicatie met de andere ouder. Zeker als jouw idee over een perfecte vakantie voor jullie kinderen anders is dan het idee van de andere ouder.
Als je jezelf en je gezinsleden geen extra stress wil bezorgen, zal je je hoge verwachtingen moeten bijsturen. In mildheid, want jezelf daarvoor bekritiseren duwt enkel harder op de wonde van de teleurstelling. Ga voor jezelf op zoek naar een manier waarop je enige controle kan loslaten en accepteren dat niet alles perfect moet zijn en geniet van een ontspannen vakantie. Neem het zoveel mogelijk zoals het komt en daarom niet per se zoals gepland was … Ouder van tiener zijn betekent vaak flexibel loslaten, en in een scheidingssituatie vaak nog meer! Dat vraagt een aanpassingsperiode om te accepteren dat het niet altijd kan lopen zoals je zelf in een mooi plaatje voorzien had.
Quiz
Je kind komt thuis van de vakantie bij de andere ouder. Dit jaar voor het eerst met een nieuwe plusouder erbij … Je bent wel erg nieuwsgierig naar hoe het was.
Of je kind wordt uitgevraagd bij de wissel, omdat jullie als ouders geen goede communicatie meer hebben maar je toch wilt weten hoe het bij de andere loopt. Als op de rooster gelegd. En daarbij vergeet je te vragen hoe het eigenlijk met je kind gaat … Nee, het vragen over de vakantie bij de andere ouder, is een uitvragen over de opvoeding en de gedragingen van die ander. Zodat jouw kind het gevoel krijgt te moeten briefen als een postduif en deel uit te maken van een quiz. Afhankelijk van de antwoorden, maakt het jou of de andere ouder dan ook nog eens emotioneel op de koop toe. Je kind moet dus twee keer nadenken wat wel en niet te delen. Wat is veilig? Op welk antwoord komt er commentaar? Wat kan ik zorgeloos vertellen en delen?
Vaak krijgt je kind in zulke situaties het gevoel een juist of fout antwoord te kunnen geven, net zoals in een quiz. Misschien is dat een patroon dat zich al jaren afspeelt, en heeft je kind zich hierin als een soort ‘infiltrant’ gezet en vertelt die bij jou wat die weet dat jij graag wilt horen, en bij de andere wat die wil horen … over de andere en niet over zichzelf.
Herken je dit? Ben jij soms zo’n quizmaster? Dat is menselijk, maar sta erbij stil wat dit voor je kind kan brengen. Bijt af en toe eens op je tong. Je kind zal zelf wel vertellen wat die wilt vertellen. Niet allemaal op het moment van de wissel … Merk je dat dit bij de andere ouder gebeurt? Is die ouder de beste spelleider ever met de meest geraffineerde vragen als een sluwe vos? Daar kan je niet veel anders aan doen dan loslaten en een open gesprek erover aangaan met je kind als die dat zelf aangeeft. Om te versterken hoe je kind ermee kan omgaan. Aan de andere ouder zijn of haar gedrag kan je niets veranderen.
Er is niks mis met interesse tonen in je kind na de vakantie, integendeel! Je mag zeker en vast vragen stellen, betrokkenheid is belangrijk. Het gaat over de grens, het verschil tussen interesse en informatie vissen… Je voelt zelf wel welke vragen oprecht zijn, en welke de quizvragen zijn in eigen belang als je er even bij stilstaat. Leg geen geheimen op de schouders van je kind. Verlang niet dat die zwijgt bij de andere over een vakantie bij jou. Dan leer je dat het beter is om te liegen of te verzwijgen. Je kind kan beter tools aangeleerd krijgen om ermee om te gaan dan dit spel te spelen.
Rouwproces
Bij verlies hoort een rouwproces. Een scheiding kan ook als een verlies aanvoelen, als is dit tijdelijk. Hou dat voor ogen! Het is tijdelijk en ook al gaan de dagen nu erg traag voor jou of lijkt het een oneindigheid, voor je het weet ben je over de helft en komt je kind of kinderen alweer terug.
Als dit je eerste vakantie is als gescheiden ouder, kan dit veel van je vragen. Het gemis dat je niet gewend bent, het loslaten ... Misschien hoor je jouw kinderen nauwelijks of misschien voel je nadien een extra gemis of leegte als je ze hoort.
Net zoals een rouwproces bij iemand die je in het leven verliest, horen ook verschillende fases bij het scheidingsproces. Er kunnen heel veel emoties elkaar afwisselen en je onderuit halen. Het is belangrijk dat je tijd neemt deze gevoelens toe te laten en te doorvoelen, anderzijds is het ook belangrijk dat je je tijdsbesteding die je nu niet hebt met jullie kinderen samen anders gaat invullen. Gevoelens van falen en schuld zijn niet vreemd. Naast het verdriet komt er misschien ook boosheid. Of misschien is er voor jou nu pas ruimte voor verdriet, als de boosheid is gaan liggen.
Hoe dan ook, het is normaal dat je een rouwproces doorgaat en ook erg belangrijk om dit niet plat te relativeren maar te erkennen. Vraag eens aan andere ouders die gescheiden zijn hoe ze hun tijd besteden zonder kinderen als jij het daar lastig mee hebt. Het kan zijn dat je ook fysiek pijn hebt door de afstand met je kind(eren). Dit hangt er maar vanaf hoe intens jullie samen waren voor de scheiding en hoeveel afstand er nu is. Ook de leeftijd van je kinderen en nog vele andere factoren bepalen mee hoe zwaar het voor jou aanvoelt.
Hoe dan ook, je zal erdoor geraken. Ook al lijkt het voor jou misschien oneindig om de periode zonder kinderen te overbruggen. Voordat je kinderen had, was er ook een leven. Kijk eens wat je als persoon houvast geeft, niet enkel als ouder maar ook los van je kinderen. Neem tijd voor jezelf zoveel als je kan in de periode zonder kinderen.
Ruimte
Je tiener wordt groter en ouder en begint te puberen of is al volop bezig. Daarbij is het belang van ruimte onontbeerlijk. Door de complexiteit van een scheidingssituatie is dit mogelijk nog net iets belangrijker dan het sowieso al is. Om je tiener te laten opgroeien in zelfstandigheid is ruimte zinvol. Daarin zijn grenzen stellen en structuur bieden wel essentieel. Ruimte geven is niet hetzelfde dan je niets meer van hen aantrekken.
Het uitdagende in een scheidingssituatie is om typische kenmerken die bij een puber en bij het opgroeien horen, in de context en hun leeftijd te blijven zien en niet extra onder de loep te nemen door de scheiding. Kinderen en jongeren zetten zich meer en meer af van jou als ouder, daar moet ruimte voor zijn. Je mag het niet meteen persoonlijk nemen of denken dat ze zich tegen jou afzetten en niet tegen de andere ouder, bijvoorbeeld. Of zelfs dat ze zich tegen jou afzetten door de andere ouder. In de praktijk gebeurt dit ook en de lijn is vaak dun.
Daarom is het noodzakelijk om helder te kijken en de band met je kind zuiver te houden. In vertrouwen en met de nodige ruimte. Het is zinvol om niet door een te enge bril te kijken en niet te vergeten dat opgroeien en de puberteit sowieso veel van kinderen vraagt en ook hormonaal veel teweegbrengt. Laat hen fouten maken om daaruit te leren. Probeer niet te oordelen of hun uitspraken tegenover jou of hun gedrag persoonlijk te nemen.
Blijf je betrokkenheid en interesse tonen en aanvaard dat jij niet meer op de eerste plaats komt in wat je kind graag wil doen. Hou de band met je kind open, maar respecteer ook hun privacy en luister naar hun behoeften.
Schoolkeuze
Mag je tiener zelf kiezen naar welke school die wil? Of lukt het niet? Wonen jullie ver uit elkaar? Dan is het logisch dat je gaat kijken naar een school die tussen jullie beide adressen in ligt. Een school die vanuit beide adressen vlot te bereiken is.
Doorgaans is de keuze al gemaakt en heeft het schoolsysteem met keuzelijsten je geholpen met de keuze, of net niet. In augustus komen vaak nog gereserveerde plekjes terug vrij en komt er zo toch nog een andere school in the picture.
Gaat jullie kind naar het eerste middelbaar? Dan is dat erg spannend en komt er ook veel bij kijken dat in de lagere school niet van toepassing was. Denk maar aan de schoolboeken bijvoorbeeld. Hoe ga je dit praktisch aanpakken? In de middelbare school moeten kinderen niet telkens hun volledige cursus bij hebben. De volledige cursussen elke week van de ene naar de andere verhuizen kan een optie zijn, maar zorgt ook voor veel verhuis.
Is er een locker op school? Eén van jullie beiden bij wie de organisatie makkelijk loopt en de schoolboeken steeds geordend blijven zodat er telkens maar een deeltje moet worden uitgehaald? Je zal moeten zoeken en ondervinden. Moeten testen wat werkt en wat niet voor je kind én voor jou en jullie als ouders. Het is fijn als je dit nu in de vakantie al eens kan bekijken. De keuzemogelijkheden al eens aftoets zodat er geen extra stress rond het schoolgerief moet komen door de scheiding.
Toekomst
Een scheiding kan jouw toekomstbeeld en dat van je kind door elkaar schudden. Toch heb je in alle omstandigheden steeds je eigen toekomst in handen! Door de scheiding zal je dit moeten herbekijken. In het begin kan dit heel pijnlijk zijn en aanvoelen als een regelrecht falen. Na een tijdje kan je voordelen ontdekken zodat je een nieuwe stap kan zetten. Dat je de toekomst anders kan invullen dan voorzien.
Het kan je onzeker maken, maar bekijk het positief en zie het als nieuwe kansen en perspectieven. Werk aan jouw toekomst met jullie kinderen, los van de andere ouder. Heb je geen nieuwe partner of is het onzeker of niet van toepassing om samen een reis samen te maken? Plan een reis in de toekomst met je kind(eren) en leg een spaarpot aan. Dat kan een fijn perspectief bieden. Je kan ook eens een reisbestemming overslaan dit jaar om een volgende keer iets verder of specialer in te plannen.
Getuigenis uit EHBO-ouders uit elkaar:
‘Mijn toekomstbeeld is wel veranderd door de scheiding. Het gezegde “huisje, tuintje, kindje” bestaat voor mij, maar door de scheiding van mijn ouders geloof ik best dat ik dat ook zonder partner kan waarmaken.’ ⭑ Steffen, 22 jaar
